Không chỉ là đỉnh cao của thi đấu thể thao, Olympic về mặt nào đó cũng là một ngày hội bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT). Quyền sở hữu trí tuệ mạnh mẽ làm nền tảng cho Thế vận hội ở mọi cấp độ và rất quan trọng trong việc bảo vệ tính toàn vẹn và khai thác giá trị thương mại của thương hiệu Olympic, cũng như khuyến khích những đổi mới cho phép Thế vận hội được trải nghiệm bởi rất nhiều người xem trên toàn thế giới.
Các Tài sản trí tuệ của Thế vận hội Olympic
IP liên quan đến Thế vận hội, bao gồm nhãn hiệu và quyền phát sóng, được nắm giữ bởi Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC), tổ chức phi lợi nhuận chịu trách nhiệm cuối cùng về việc tổ chức Thế vận hội mùa hè và mùa đông. Doanh thu được tạo ra thông qua việc khai thác các tài sản IP này sau đó được phân phối lại cho “Phong trào Olympic” (tập hợp các liên đoàn thể thao quốc tế, ủy ban Olympic quốc gia và ủy ban tổ chức Olympic đóng góp cho Thế vận hội). Do đó, không hề quá lời khi nói rằng nếu không có biện pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ thích hợp, Thế vận hội Olympic sẽ không thể diễn ra.
Việc sử dụng các tài sản trí tuệ liên quan đến Thế vận hội Olympic mà không có bất kỳ sự cho phép nào và / hoặc theo bất kỳ cách nào trái phép đều bị trừng phạt bởi luật pháp.
Biểu tượng, biểu trưng và các ký hiệu liên quan
Các tài sản trí tuệ của Thế vận hội Olympic, biểu tượng Olympic (năm vòng tròn), biểu trưng, linh vật, chữ tượng hình, tiêu đề, hình ảnh, âm thanh của Thế vận hội, v.v. – được quản lý theo các điều khoản và các điều kiện quy định trong Hiến chương Olympic.
Biểu tượng Olympic gồm năm vòng tròn lồng vào nhau là một trong những biểu tượng toàn cầu dễ nhận biết nhất. Trên thực tế, uy tín và tính độc đáo của những vòng tròn Olympic nằm ở chỗ chúng được bảo vệ bởi hiệp ước riêng của họ – Hiệp ước Nairobi năm 1981 về Bảo vệ Biểu tượng Olympic – yêu cầu các bên ký kết “cấm bằng các biện pháp thích hợp” việc sử dụng biểu tượng cho các mục đích thương mại trừ khi được IOC cho phép làm như vậy.
IOC cũng đã đăng ký nhãn hiệu 5 vòng tròn Olympic thông qua Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO). Điều này cho phép IOC kiểm soát cách biểu tượng được khai thác thương mại, cho dù thông qua Chương trình Đối tác Olympic của các nhà tài trợ doanh nghiệp lớn hay các thỏa thuận cấp phép để sản xuất hàng hóa.
Tương tự, các thành phố đăng cai thường đăng ký nhãn hiệu khi họ đăng ký làm ứng cử viên đăng cai Thế vận hội – và Tokyo 2020 cũng vậy. Việc bảo hộ nhãn hiệu cho biểu trưng Tokyo 2020 cho phép Ủy ban Olympic Nhật Bản thương mại hóa Thế vận hội Tokyo và ngăn chặn hàng hóa hoặc dịch vụ nhái nhằm trục lợi từ thiện chí liên quan đến Thế vận hội. Tất cả các tài sản trí tuệ bao gồm biểu tượng, biểu trưng và các ký hiệu liên quan đến Thế vận hội Olympic 2020, được bảo vệ hợp pháp tại Nhật Bản theo Luật nhãn hiệu, Luật phòng chống cạnh tranh không lành mạnh và Luật bản quyền.
Phát sóng thể thao trong thời đại kỹ thuật số
Cho đến nay, tài sản IP Olympic có giá trị nhất là bản quyền phát sóng, chiếm khoảng 73% doanh thu của IOC . Thế vận hội Rio 2016 đã đạt được khoảng 3,2 tỷ khán giả truyền hình toàn cầu, cũng như 1,3 tỷ người dùng kỹ thuật số duy nhất đạt 4,4 tỷ lượt xem video.
Người ta ước tính rằng Thế vận hội Tokyo sẽ tạo ra khoảng 9.000 giờ nội dung trong suốt 17 ngày – tăng 30% so với Thế vận hội Rio. Dịch vụ Phát thanh Olympic (OBS), một công ty do IOC thành lập, chịu trách nhiệm sản xuất nội dung này, với các đài truyền hình quốc gia và các tổ chức truyền thông như BBC sau đó sẽ trả một khoản tiền đáng kể cho độc quyền cung cấp nội dung trong lãnh thổ của họ. Tại Vương quốc Anh, các chương trình phát sóng được bảo vệ bản quyền theo Đạo luật Bản quyền, Thiết kế và Bằng sáng chế năm 1988 trong thời hạn 50 năm kể từ cuối năm mà chương trình phát sóng lần đầu tiên được thực hiện, có nghĩa là chúng không thể được sao chép mà không được phép trong thời gian này.
Nhiều công nghệ phát thanh truyền hình sáng tạo đang được triển khai lần đầu tiên tại Tokyo 2020. OBS, kết hợp với gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Alibaba, đã phát triển một nền tảng đám mây sáng tạo cho phép các đài truyền hình quốc tế hoạt động từ xa. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến covid bằng cách loại bỏ nhu cầu nhiều nhân viên phát thanh truyền hình phải đi du lịch Nhật Bản hàng loạt . Ngoài ra, lần đầu tiên nội dung OBS sẽ được sản xuất nguyên bản ở độ phân giải cực cao 4K.
Hơn nữa, phần lớn nội dung này sẽ bao gồm các cảnh quay được thu thập từ các công nghệ tiên tiến, được bảo vệ bằng sáng chế do các công ty tư nhân phát triển. Giờ đây, người xem đã quen thuộc với ‘Hawkeye’, công nghệ theo dõi đường bóng tiên phong được sử dụng trong quần vợt và bóng đá, và những người hâm mộ môn bóng nước và bơi lội đồng bộ đã thích thú với những cảnh quay từ ‘Twinscam’, cho phép xem hoạt động trong hồ bơi ở trên và dưới mức bề mặt đồng thời, kể từ London 2012.
Có rất nhiều công nghệ âm thanh và chụp ảnh ít rõ ràng hơn đang hoạt động tại Thế vận hội giúp phát sóng toàn cầu về một sự kiện lớn như vậy, bao gồm cảm biến, công nghệ xử lý hình ảnh và truyền dữ liệu. IOC sẽ trả tiền cho các công ty sở hữu bằng sáng chế để có quyền sử dụng các công nghệ này trong các sự kiện và chương trình phát sóng Olympic, do đó khen thưởng và khuyến khích sự đổi mới hơn nữa.
Tầm quan trọng của quyền SHTT với Olympic
Thế vận hội là một ngày hội thi đấu thể thao và là biểu tượng của sự thống nhất quốc tế thông qua thể thao nhằm thu hút đông đảo khán giả toàn cầu. Tuy nhiên, để duy trì và thực hiện các mục tiêu này, IOC phải bảo vệ tính độc nhất, giá trị và sự xuất sắc của Thế vận hội thông qua bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ mạnh mẽ.
