Ngày 16/4, ông Bernie Sanders cùng với chín thượng nghị sĩ của Đảng dân chủ đã kêu gọi Tổng thống Biden tạm thời từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ về vaccine Covid-19. Điều này sẽ giúp cho các quốc gia sản xuất vaccine tại địa phương nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh.
Vào tháng 10/2020, Ấn Độ và Nam Phi đã đưa ra đề xuất miễn trừ Quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) liên quan đến thương mại TRIPS. Hành động này sẽ tạm thời dỡ bỏ một số rào cản về vấn đề bản quyền và cho phép các quốc gia sản xuất vaccine. Tuy nhiên, dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, chính phủ Mỹ đã kịch liệt phản đối đề xuất này. Việc các công ty y dược liên tục vận động miễn trì quyền Sở hữu trí tuệ là một trong những yếu tố khiến Mỹ và EU không đồn thuận phương pháp trên.
Đứng trước tình hình này, các thượng nghị sĩ đã trình thư kêu gọi Tổng thống Biden chấp thuận sự miễn trừ giúp nhanh chóng chấm dứt đại dịch. Có rất nhiều người ủng hộ quan điểm này, một phần là bởi việc tiêm chủng chậm sẽ tạo điều kiện cho virus phát triển các đột biến mới. “Để đại dịch kết thúc nhanh nhất và cứu mạng sống của người Mỹ và mọi người trên thế giới, chúng tôi yêu cầu ông ưu tiên con người hơn lợi nhuận của công ty dược phẩm bằng cách đảo ngược quan điểm của cựu Tổng thống Trump và tuyên bố sự ủng hộ của Mỹ đối với việc miễn trừ TRIPS của WTO”, những người ủng hộ cho biết.
Ngày 14/4, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới Ngozi Okonko-Iweala đã kêu gọi giải quyết vấn đề tiếp cận vaccine Covid-19. Cụ thể, các nước thu nhập thấp chỉ có 0,2% nguồn vaccine so với con số 700 triệu liều trên toàn cầu.
Bà Ngozi đã kêu gọi các thành viên WTO xem xét về đề xuất của Ấn Độ và Nam Phi. Kết quả, có hơn 80 thành viên WTO ủng hộ tham gia việc từ bỏ tạm thời quyền SHTT về vaccine Covid-19 của các công ty dược phẩm. Chi tiết sự việc sẽ được thảo luận kỹ hơn vào tháng 5 này.
Trước đó, đại dịch HIV/AIDS đã cho thấy rõ sự chênh lệch về khả năng tiếp cận nguồn vaccine của các nước phát triển và đang phát triển. Do thiếu nguồn tài nguyên và vật chất, các nước đang phát triển khó có thể sử dụng tối đa các liều thuốc chống dịch, từ đó dẫn đến sự thất bại trên thị trường.
Trái ngược với dự đoán, Phòng Thương mại Hoa Kỳ và các công ty dược phẩm lớn đã phản đối việc từ bỏ quyền SHTT đối với vaccine Covid-19. Họ cho rằng hành động này sẽ làm giảm tính an toàn của vaccine. Đồng thời, các vấn đề về phân phối ra thị trường sẽ khó có thể kiểm soát.
Hơn 170 cựu lãnh đạo thế giới và nhà khoa học đạt giải Nobel hôm 14/4 đã ký vào thư ngỏ kêu gọi Tổng thống Biden miễn trừ quyền sở hữu trí tuệ về vaccine Covid-19, thêm rằng các nước nghèo nhất thế giới có thể mất thêm 3 năm nữa mới đủ vaccine để tiêm chủng diện rộng nếu tốc độ sản xuất và phân phối duy trì như hiện nay.
Đọc thêm các bài viết về bản quyền Vaccine Covid-19 tại đây.
