Những điểm mới đáng chú ý về quy định bảo hộ sáng chế theo Luật SHTT 2022

Ngày 16/6/2022, Luật sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) đã được Quốc hội thông qua. Bộ luật bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2023.

Bài viết này sẽ đề cập đến những nội dung mới đáng chú ý về sáng chế đã được sửa đổi, bổ sung trong luật Sở hữu trí tuệ năm 2022.

Quy định mới về tình trạng kĩ thuật khi đánh giá tính mới của sáng chế

Luật Sở hữu trí tuệ 2022 đã mở rộng phạm vi các thông tin/giải pháp kỹ thuật được coi là thuộc tình trạng kĩ thuật bằng việc sửa đổi Khoản 1, Điều 60, trong đó, một sáng chế cũng sẽ bị coi là mất tính mới nếu đơn đăng ký sáng chế khác có ngày nộp đơn hoặc ưu tiên sớm hơn nhưng được công bố vào hoặc sau ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế đó.

Sử dụng kết quả thẩm định nội dung của cơ quan cấp bằng sáng chế nước ngoài

Theo quy định thẩm định đơn đăng ký sáng chế hiện hành, Cục Sở hữu trí tuệ có thể dựa trên kết quả thẩm định của cơ quan đăng ký sáng chế quốc tế đối với đơn đăng ký sáng chế tương ứng được nộp ở nước ngoài, đây là cơ sở quan trọng để cục SHTT có thể đưa ra quyết định cấp/từ chối cấp Văn bằng bảo hộ cho đơn đăng ký sáng chế được nộp tại Việt Nam. Để quy định chặt chẽ hoạt động này, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 đã bổ sung thêm khoản 3 vào Điều 114 với quy định rằng khi thẩm định nội dung, Cục Sở hữu trí tuệ có thể sử dụng kết quả thẩm định nội dung được cơ quan cấp bằng sáng chế nước ngoài thực hiện đối với đơn đăng ký sáng chế tương ứng với sáng chế được yêu cầu bảo hộ tại Việt Nam.

Cơ sở pháp lý mới cho việc phản đối đơn đăng ký sáng chế

Điều 117 quy định việc từ chối cấp văn bằng sở hữu công nghiệp đã được sửa đổi, bổ sung với những cơ sở pháp lý cho phép từ chối bảo hộ sáng chế. Theo đó, các cơ sở pháp lý bao gồm:

• Việc sửa đổi, bổ sung đơn sáng chế làm mở rộng phạm vi đối tượng đã nêu trong đơn ban đầu, hoặc làm thay đổi bản chất của đối tượng yêu cầu đăng ký nêu trong đơn;
• Sáng chế được yêu cầu bảo hộ vượt quá phạm vi phạm vi tiết lộ thông số kỹ thuật ban đầu của đơn đăng ký sáng chế;
• Sáng chế không được công bố đầy đủ và rõ ràng trong bản mô tả sáng chế đến mức căn cứ vào đó người có hiểu biết trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể thực hiện giải pháp nêu trong yêu cầu bảo hộ;
• Không bộc lộ hoặc bộc lộ không chính xác về nguồn gốc của nguồn gen hoặc tri thức truyền thống về nguồn gen trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế đối với sáng chế trực tiếp tạo ra trên nguồn gen hoặc tri thức truyền thống về nguồn gen;
• Đơn đăng ký sáng chế được nộp trái với quy định về kiểm soát an ninh đối với sáng chế trước khi nộp đơn đăng ký bảo hộ ở nước ngoài.

Thủ tục phản đối đơn đăng ký quyền sở hữu công nghiệp

Một trong những thay đổi quan trọng nhất liên quan đến quy trình thẩm định sáng chế chính là quy định mới tại Điều 112a. về thủ tục phản đối đơn đăng ký sáng chế. Cụ thể, yêu cầu phản đối đơn đăng ký sáng chế phải được nộp trong vòng 9 tháng kể từ ngày công bố đơn đăng ký cũng như phải trước ngày có quyết định cấp bằng sáng chế.

Kiểm soát an ninh đối với sáng chế trước khi nộp đơn yêu cầu bảo hộ tại nước ngoài

Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 lần đầu đưa ra các quy định về sáng chế mật. Theo đó, “sáng chế mật là sáng chế được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định là bí mật nhà nước theo pháp luật bảo vệ bí mật nhà nước”.

Đối với các sáng chế liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật có tác động đến an ninh, quốc phòng do cá nhân, tổ chức Việt Nam tạo ra tại Việt Nam thì chỉ được nộp đơn đăng ký sáng chế quốc tế hay tại nước ngoài khi đơn đăng ký sáng chế đã được nộp tại Việt Nam với mục đích kiểm soát an ninh.

Không hoàn lại phí trong trường hợp rút đơn đăng ký sáng chế

Dự kiến phí đã nộp ​​khi đăng ký sáng chế sẽ không được hoàn lại trong trường hợp rút đơn theo Luật SHTT 2022.

Cơ sở pháp lý mới cho việc hủy bỏ hiệu lực bằng độc quyền sáng chế

Luật SHTT sửa đổi 2022 đã quy định một số cơ sở mới liên quan đến việc hủy hiệu lực của bằng độc quyền sáng chế đã được cấp. Các quy định này bao gồm:

• Đơn đăng ký sáng chế được nộp trái với quy định về kiểm soát an ninh trước khi đăng ký bảo hộ ở nước ngoài;
• Đơn đăng ký sáng chế đối với sáng chế trực tiếp tạo ra trên nguồn gen hoặc tri thức truyền thống về nguồn gen nhưng không bộc lộ hoặc bộc lộ không chính xác về nguồn gốc của gen hoặc tri thức truyền thống về nguồn gen có trong đơn đó;
• Việc sửa đổi, bổ sung đơn sáng chế làm mở rộng phạm vi đối tượng đã bộc lộ hoặc nêu trong đơn hoặc làm thay đổi bản chất của đối tượng yêu cầu đăng ký nêu trong đơn;
• Sáng chế không được bộc lộ đầy đủ và rõ ràng đến mức căn cứ vào đó người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể thực hiện được sáng chế đó;
• Sáng chế được cấp Văn bằng bảo hộ vượt quá phạm vi bộc lộ trong bản mô tả ban đầu của đơn đăng ký sáng chế;
• Sáng chế được cấp Văn bằng bảo hộ không đáp ứng nguyên tắc nộp đơn đầu tiên.

Bên cạnh đó, Điều 96 của Luật SHTT sửa đổi cũng đã quy định rằng khi bằng sáng chế bị hủy bỏ hiệu lực, hiệu lực của bằng sáng chế đó sẽ bị vô hiệu kể từ ngày cấp bằng sáng chế.

Quyền đăng ký sáng chế sử dụng ngân sách nhà nước

Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 quy định rằng, quyền đăng ký sáng chế là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước sẽ được giao cho tổ chức chủ trì một cách tự động và không bồi hoàn trừ các sáng chế thuộc lĩnh vực quốc phòng và an ninh quốc gia. Bên cạnh đó, luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 có thêm quy định liên quan đến trường hợp Nhà nước chuyển giao quyền đăng ký sáng chế là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước mà không cần sự đồng ý của người sở hữu độc quyền. Theo đó, các quyền đối với sáng chế là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước chỉ được chuyển nhượng cho tổ chức được thành lập theo pháp luật Việt Nam, cá nhân là công dân Việt Nam và thường trú tại Việt Nam.

Cuối cùng, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 đã có những quy định cụ thể về nghĩa vụ trả thù lao cho các tác giả của tổ chức chủ trì trong trường hợp sáng chế là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước.