Lưu ý về nhãn hiệu nổi tiếng

Nhãn hiệu nổi tiếng là một trong các khái niệm tương đối mới mẻ và phức tạp tại Việt Nam. Hiện, vẫn chưa có tiêu chí cụ thể nào để xác định một nhãn hiệu là nhãn hiệu nổi tiếng. Thông thường, hiện nay nhãn hiệu nổi tiếng sẽ được xác nhận nếu trong một tranh chấp, Tòa án phát quyết rằng một trong các nhãn hiệu tranh chấp đã đạt được sự nhận thức rộng rãi của người dân, người tiêu dùng và qua đó, không cần đăng ký nhãn hiệu/không thể bị xâm phạm,…

Nhãn hiệu nổi tiếng

Khái niệm nhãn hiệu nổi tiếng đề cập đến nhãn hiệu đã đạt được mức độ công nhận và danh tiếng cao trong công chúng. Những nhãn hiệu này được biết đến rộng rãi và qua đó, có một giá trị nhãn hiệu đáng kể. Việc bảo hộ và các quy tắc xung quanh nhãn hiệu nổi tiếng khác nhau giữa các quốc gia, nhưng có một số nguyên tắc chung và thỏa thuận quốc tế cung cấp khuôn khổ cho việc công nhận và thực thi chúng.

Theo đó, dù tại Việt Nam hay quốc tế thì tiêu chí công nhận nhãn hiệu nổi tiếng sẽ không phụ thuộc vào luật pháp của mỗi quốc gia, mà thay vào đó thiên hướng về các công ước quốc tế. Ngoài ra, dù nhãn hiệu có được công nhận là nhãn hiệu nổi tiếng tại một khu vực, ví dụ như tại Việt Nam thì sự công nhận đó có thể sẽ không được chấp nhận ở phạm vi lãnh thổ khác, như Canada do nhãn hiệu đó không tồn tại hoặc đạt được sự nhận thức rõ rệt ở thị trường Canada.

Quy định về nhãn hiệu nổi tiếng trên phạm vi quốc tế

Công ước Paris về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp và Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS) là hai hiệp định quốc tế quan trọng đưa ra các nguyên tắc bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng. Nhiều quốc gia đã đưa nội luật hóa các điều khoản của các hiệp định này vào hệ thống pháp luật của mình.

Trong đó, quy định về nhãn hiệu nổi tiếng chủ yếu được điều hành theo Hiệp định TRIPS.

Dù TRIPS không cung cấp định nghĩa chính thức về nhãn hiệu nổi tiếng, nhưng Hiệp định công nhận sự quan trọng của nhãn hiệu nổi tiếng và ghi nhận việc bảo vệ đặc biệt cho chúng.

TRIPS yêu cầu các quốc gia thành viên cung cấp sự bảo hộ đặc biệt cho nhãn hiệu nổi tiếng. Bảo vệ này không chỉ giới hạn trong lĩnh vực hàng hóa hoặc dịch vụ cụ thể mà còn trải rộng đến các hàng hóa hoặc dịch vụ tương tự hoặc không liên quan.

Thêm vào đó, TRIPS yêu cầu các quốc gia thành viên xử lý các nhãn hiệu nổi tiếng một cách công bằng và bình đẳng. Điều này đảm bảo rằng các nhãn hiệu nổi tiếng được xem xét và bảo vệ một cách hợp pháp và hiệu quả.

Khi có sự xâm phạm đối với nhãn hiệu nổi tiếng, các quốc gia thành viên cần cung cấp các biện pháp pháp lý để bảo vệ nhãn hiệu nổi tiếng khỏi việc sử dụng trái phép, bao gồm cả việc ngăn chặn việc sử dụng nhãn hiệu tương tự gây nhầm lẫn hoặc làm mờ giá trị và uy tín của nhãn hiệu nổi tiếng.

Quy định này cũng được ghi tại Công ước Paris. Cụ thể, Điều 6^bis Công ước Paris về bảo hộ sở hữu công nghiệp có quy định về nhãn hiệu nổi tiếng như sau:

• Một cách mặc nhiên nếu luật quốc gia cho phép điều đó, hoặc theo đề nghị của bên có liên quan, các nước thành viên của Công ước Paris có trách nhiệm từ chối hoặc huỷ bỏ đăng ký, ngăn cấm việc sử dụng nhãn hiệu mà nhãn hiệu đó là sự sao chép, bắt chước, biên dịch, và có khả năng gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã được cơ quan có thẩm quyền của nước đăng ký hoặc nước sử dụng coi là nhãn hiệu nổi tiếng tại nước đó của người được Công ước cho hưởng lợi thế sử dụng nhãn hiệu đó trên các loại hàng hoá giống hoặc tương tự. Những quy định này cũng được áp dụng trong trường hợp thành phần chủ yếu của nhãn hiệu là sự sao chép của bất kỳ nhãn hiệu nổi tiếng nào hoặc là sự bắt chước có khả năng gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đó.
• Thời hạn được yêu cầu huỷ bỏ nhãn hiệu như vậy: không ít hơn 5 năm kể từ ngày đăng ký nhãn hiệu. Các nước thành viên của Công ước có quyền quy định thời hạn theo đó có thể yêu cầu cấm sử dụng nhãn hiệu.
• Không được phép quy định thời hạn yêu cầu huỷ bỏ hoặc ngăn cấm việc sử dụng những nhãn hiệu được đăng ký hoặc được sử dụng với dụng ý xấu.

Một số lưu ý về quá trình bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng

Trong quá trình đi tìm kiếm sự bảo hộ đối với nhãn hiệu nổi tiếng, các cá nhân/tổ chức cần chú ý một số điều sau:

• Công nhận tình trạng nổi tiếng: Các khu vực pháp lý khác nhau có các tiêu chí khác nhau để xác định xem một nhãn hiệu có đủ điều kiện là nổi tiếng hay không. Nói chung, các yếu tố như mức độ hiểu biết hoặc công nhận nhãn hiệu trong bộ phận công chúng có liên quan, thời hạn, phạm vi và khu vực địa lý của bất kỳ việc sử dụng nhãn hiệu nào cũng như việc quảng bá và đầu tư được thực hiện để quảng bá danh tiếng của nhãn hiệu đều được xem xét.
• Sự bảo hộ cấp cao: Các nhãn hiệu nổi tiếng thường được bảo hộ tăng cường, ở cấp độ cao hơn so với các nhãn hiệu thông thường. Điều này có nghĩa là sự bảo hộ của chúng mở rộng ra ngoài những hàng hóa hoặc dịch vụ cụ thể mà chúng được đăng ký, để bao gồm những hàng hóa hoặc dịch vụ có liên quan hoặc không liên quan. Trong một số trường hợp, ngay cả khi nhãn hiệu nổi tiếng không được đăng ký tại một quốc gia cụ thể, nhãn hiệu đó vẫn có thể được bảo vệ chống lại việc sử dụng trái phép.
• Bảo vệ khởi sự hạ uy tín và vi phạm nhãn hiệu: Các nhãn hiệu nổi tiếng được bảo vệ. Các bên khác không được sử dụng trái phép một nhãn hiệu với mục đích làm mờ hoặc hoen ố tính phân biệt hoặc danh tiếng của một nhãn hiệu nổi tiếng, ngay cả khi không có khả năng gây nhầm lẫn. Vi phạm nhãn hiệu xảy ra khi một bên thứ ba sử dụng nhãn hiệu trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu nổi tiếng liên quan đến hàng hóa hoặc dịch vụ giống hoặc tương tự, có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
• Thực thi: Chủ sở hữu nhãn hiệu có thể thực thi các quyền của mình thông qua kiện tụng dân sự, tìm kiếm lệnh cấm, bồi thường thiệt hại hoặc các biện pháp khắc phục khác đối với những người vi phạm. Ở một số khu vực pháp lý, các thủ tục hành chính hoặc tòa án chuyên trách cũng có sẵn để giải quyết các tranh chấp về nhãn hiệu nổi tiếng.

Một số nhãn hiệu nổi tiếng trên phạm vi toàn cầu

Dưới đây là một số nhãn hiệu nổi tiếng trên phạm vi thế giới, đã được công nhận rộng rãi tại phần lớn quốc gia, lãnh thổ nhân loại và qua đó, bất kì hành động nào có khả năng xâm phạm các nhãn hiệu sau cũng nên được tránh, dù sản phẩm/dịch vụ có thể khác biệt lớn so với nhóm sản phẩm, dịch vụ của nhãn hiệu (Hoặc, nếu nhãn hiệu không được đăng ký thì sản phẩm/dịch vụ mà chúng được biết đến nhiều nhất trên thị trường):

1. Coca-Cola: Coca-Cola là một thương hiệu nước ngọt có ga nổi tiếng toàn cầu. Được thành lập vào năm 1886, Coca-Cola đã trở thành biểu tượng của ngành công nghiệp đồ uống và có một lượng người dùng đông đảo. Nhãn hiệu này nổi tiếng với logo chữ viết đỏ đặc trưng và hương vị ngọt độc đáo của nước ngọt Coca-Cola.
2. Apple: Apple là một công ty công nghệ và nhãn hiệu sản xuất các sản phẩm điện tử như iPhone, iPad, Macbook và Apple Watch. Với thiết kế sáng tạo và công nghệ tiên tiến, Apple đã xây dựng một cộng đồng người dùng toàn cầu và trở thành một trong những nhãn hiệu công nghệ nổi tiếng nhất trên thế giới. Doanh nghiệp này cũng là doanh nghiệp đầu tiên đạt mốc vốn hóa 1 nghìn tỷ, 2 nghìn tỷ và sắp tới là 3 nghìn tỷ USD, một thành tựu không doanh nghiệp nào có thể phá bỏ.
3. Nike: Nike là một thương hiệu thể thao nổi tiếng với các sản phẩm giày, quần áo và phụ kiện thể thao. Với logo Swoosh đặc trưng, Nike đã xây dựng một hình ảnh mạnh mẽ và được liên kết với các vận động viên và sự cạnh tranh đặc thù trong lĩnh vực thể thao.
4. Google: Google là một công ty công nghệ và công cụ tìm kiếm trực tuyến hàng đầu trên thế giới. Nhãn hiệu Google đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại, cung cấp các dịch vụ như tìm kiếm, email, bản đồ và nhiều ứng dụng khác.
5. McDonald’s: McDonald’s là một chuỗi nhà hàng nhanh thức ăn nổi tiếng toàn cầu. Với biểu trưng “Golden Arches” (Hình cung vàng) và thực đơn phong phú bao gồm hamburger, khoai tây chiên và nhiều loại thức ăn nhanh khác, McDonald’s đã trở thành một trong những biểu tượng văn hóa ẩm thực và kinh doanh trên thế giới.