Việc không đăng ký sáng chế một bí mật đủ điều kiện, thay vào đó giữ bí mật đó dưới hình thức bí mật kinh doanh là một biện pháp hiếm được áp dụng thời nay. Tuy nhiên, trên thế giới đã có nhiều trường hợp thành công áp dụng biện pháp này thông qua việc có các cơ chế bảo mật hiệu quả. Với một hệ thống quản lý chặt chẽ và kín mít, bí mật kinh doanh có tiềm năng cung cấp cho chủ sở hữu nhiều quyền lợi, thậm chí lớn gấp nhiều lần so với đăng ký sáng chế. Trong bài viết sau, hãy cùng VLIP điểm qua một số công thức được bảo hộ dưới dạng bí mật kinh doanh thành công, từ đó rút ra bài học về cơ chế vận hành và tiềm năng áp dụng cho bản thân doanh nghiệp của mình.
Trên thế giới hiện nay có nhiều công thức nấu ăn, chế tạo trị giá hàng tỷ đô la được bảo vệ đặc biệt nghiêm ngặt, hoàn toàn không được tiết lộ cho công chúng. Những tên tuổi lớn trong ngành công nghiệp thực phẩm đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm đảm bảo rằng các công thức bí mật trị giá hàng tỷ đô la của họ được an toàn và được bảo vệ cẩn mật.
Nhiều công thức nấu ăn chỉ được một hoặc hai người trên toàn thế giới biết đến và những công thức khác được giấu kỹ đến mức thực phẩm được sản xuất theo từng bộ phận ở các địa điểm khác nhau trên toàn cầu.
Dưới đây là top các công thức nấu ăn được bảo hộ cẩn mật nhất thế giới:
Công thức nấu gà rán KFC (Gia vị)
Đại tá Sanders bắt đầu nghiên cứu công thức nấu gà rán KFC vào những năm 1940. Chỉ có hai giám đốc điều hành KFC biết tất cả các loại gia vị tạo nên món gà rán độc đáo này.
Xét về độ nhận diện tại Việt Nam và hầu hết các quốc gia trên thế giới thì KFC chính là biểu tượng đích thực và đặc trưng nhất của gà rán, hơn xa các cửa hàng thức ăn nhanh có kinh doanh gà rán khác như McDonalds’ hay Lotteria,…
Công thức tạo nên thành công này của KFC có đến từ công thức tạo nên hương vị gà rán độc đáo của nó. Được biết, KFC bảo vệ công thức tẩm ướp, tạo nên các loại gia vị gà rán của mình đặc biệt cẩn thận.
Lính canh có vũ trang, tường bảo vệ dày 2 feet, giám sát 24/24 và hai mã pin duy nhất cho hai giám đốc điều hành của KFC cần đồng thời kết hợp để mở kho là một trong các biện pháp được công khai cho công chúng.
Ngoài ra, không phải tất cả các loại gia vị đều được cất giấu ở một vị trí duy nhất. Một nửa số gia vị được trộn ở một nơi và lấy một nơi khác để kết hợp.
Công thức chế tạo Coca Cola
Coca-Cola có lẽ là một trong những thương hiệu đồ uống được yêu thích trên thế giới.
Các công thức bí mật được bảo vệ đến mức những cá nhân đếm được trên đầu ngón tay biết công thức hoàn chỉnh thậm chí không được phép đi trên cùng một máy bay, như kiểu các người lính cứu thương trong thế chiến không được phép trú ở trong cùng một hố bom, lo ngại rằng cả hai đều sẽ thiệt mạng nếu có tai nạn xảy ra.
Ngoài các phương thức bảo mật thông thường như tách nguyên liệu, bảo hộ cẩn thận, hạn chế người biết,… ra thì Coca Cola cũng đảm bảo có một công thức bằng văn bản được giấu trong két lưu trữ tại ngân hàng SunTrust ở Atlanta trong trường hợp xấu nhất phương pháp truyền miệng công thức bị đứt truyền.
Trong hơn 100 năm kể từ khi thành lập, công thức chế tạo Coca Cola vẫn là một trong các công thức bảo mật nhất, thậm chí chính là công thức cổ bất truyền, bí mật nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại. Bất kì bên nào có ý định xâm phạm đến công thức theo các phương pháp trái pháp luật như gián điệp thương mại, ăn trộm, phá vỡ hợp đồng bảo mật đều sẽ bị Coca Cola truy đuổi đến cùng, điển hình ở việc năm 2007, một nhân viên của công ty đã bị kết án 8 năm tù sau khi có ý định chào bán bí mật chế tạo Coca Cola cho công ty đối thủ Pepsi với hy vọng kiếm được 1,5 triệu USD.
Hơn 100 năm, công thức chế tạo Coca Cola vẫn được các nhà quản lý tối cao của Coca Cola giữ chặt không lan truyền qua hình thức truyền miệng, trở thành một trong các công thức bất truyền nổi tiếng nhất thế giới. Nhiều chuyên gia đánh giá rằng nếu Coca Cola đăng ký sáng chế từ hơn 100 năm trước, có lẽ công ty này đã không gặt hái được thành công như ngày hôm nay.
Socola của Hershey
Hershey’s nổi tiếng là một trong những loại socola sữa ngon nhất thế giới.
Trước đây, socola của hãng này luôn có màu sẫm, nhưng vào năm 1900, thanh socola đầu tiên của Hershey’s được pha chế từ sữa theo công thức của Hershey’s Kisses. Mặc dù các đối thủ cạnh tranh của công ty cũng đã học theo, sản xuất socola sữa, nhưng không có loại nào có vị béo ngậy đặc trưng như của Hershey.
Hiển nhiên, phương thức chế tạo socola của Hershey không được công khai mà được bảo vệ đặc biệt nghiêm ngặt, do trong phạm trù công thức nấu ăn thì việc bảo hộ bí mật kinh doanh sẽ khả thi hơn, thu được nhiều lợi nhuận hơn.
Dù đăng ký sáng chế thì chủ sở hữu sáng chế cũng chỉ có thể cấm việc hoàn toàn sao chép sáng chế áp dụng cho thương mại, nhưng cách phối hợp và điều tiết với tỉ lệ khác một chút so với công thức ban đầu sẽ không thể bị cấm. Qua đó, các đối thủ có thể tạo nên hương vị socola sữa phiên bản 1, 2, 3 mà không vi phạm.
Cách chế biến và chia nhỏ tỷ lệ sữa trong công thức được cho là góp phần tạo nên hương vị đặc biệt và độc đáo của sôcôla. Công ty Hershey có một phòng thí nghiệm bí mật và kỹ thuật sản xuất socola của Hershey chỉ được truyền lại cho những nhà sản xuất socola tốt nhất thế giới nhằm mục đích nghiên cứu phát triển, nâng cao hương vị.
Chartreuse – Công thức bí mật của các nhà sư Pháp Carthusians
Chartreuse là một loại rượu có hương vị thảo dược của Pháp, có hai phiên bản màu xanh lá cây và màu vàng khác nhau về hương vị và nồng độ cồn. Loại rượu này đã được các nhà sư Carthusian làm từ năm 1737 theo hướng dẫn được nêu trong một bản thảo do François Annibal d’Estrées đưa cho họ vào năm 1605.
Nó được đặt tên theo tu viện Grande Chartreuse của các nhà sư, nằm ở Dãy núi Chartreuse phía bắc của Grenoble. Ngày nay rượu Chartreuse được sản xuất tại nhà máy chưng cất của họ ở Aiguenoire. Công thức chế tạo Chartreuse được cho là bao gồm rượu chưng cất lâu năm với 130 loại thảo mộc, thực vật và hoa.
Chai Chartreuse được bán với giá từ 50 đô la trở lên, với một số chai hiếm có giá 1.150 đô la mỗi khẩu phần.
Các nhà sư Carthusians chịu trách nhiệm làm ra loại đồ uống bí ẩn này. Tính đến hiện tại, công thức chế tạo Chartreuse đã tồn tại hơn bốn thế kỷ, qua đó sản phẩm và công thức tạo nên loại đồ uống này thỉnh thoảng được gọi là Thuốc trường sinh.
Công thức được hoàn thiện vào năm 1737 và được bán dưới dạng chai nhỏ. Công thức đã được bảo hộ bởi các nhà sư trong suốt những năm đó và tính đến hiện tại, chỉ có hai nhà sư biết công thức, được cho là gồm 130 loại thảo mộc trên nhưng chi tiết cụ thể về thành phần, tỉ lệ hoàn toàn không được công khai.
Sốt cà chua Heinz
Heinz Tomato Ketchup là một thương hiệu sốt cà chua được sản xuất bởi Công ty H. J. Heinz, một bộ phận của Công ty Kraft Heinz. Ngoài việc sản xuất tương cà chua thông thường, họ còn sản xuất nhiều loại sốt làm từ đường.
Năm 2000, họ sản xuất nước sốt cà chua màu đựng trong hộp có thể bóp được, được trẻ nhỏ đánh giá cao. Sốt cà chua đa dạng màu sắc gồm đỏ, xanh lá cây, tím, hồng, cam, xanh mòng két và xanh lam. Tuy nhiên, những loại này đã bị ngừng sản xuất vào năm 2006. Năm 2011, họ bắt đầu sản xuất nhiều loại sốt dựa trên giấm balsamic tuy nhiên đã ngừng sản xuất vào năm 2018.
Tương cà Heinz được đóng gói trong chai thủy tinh và nhựa với nhiều kích cỡ khác nhau. Họ giới thiệu chai thủy tinh hình bát giác lần đầu tiên vào năm 1889 và nó đã được cấp bằng sáng chế vào năm 1890. Trong khi các thiết kế chai thủy tinh khác đã tồn tại, chai thủy tinh hình bát giác vẫn được sử dụng và được coi là một ví dụ mang tính biểu tượng của thiết kế bao bì của Heinz.
Cho đến ngày nay, Heinz vẫn tiếp tục thống trị thế giới gia vị sốt cà chua toàn cầu. Henry J Heinz lần đầu tiên tạo ra nó vào năm 1867 chỉ với năm thành phần. Những thành phần này bao gồm cà chua, giấm, đường, muối, gia vị và chiết xuất thảo mộc, tuy nhiên tỉ lệ khác biệt sẽ tạo nên sản phẩm với hương vị hoàn toàn khác biệt.
Đó chính là bí quyết tạo nên hương vị thơm ngon của Heinz. Công thức được bảo vệ nghiêm ngặt hầu như không thay đổi trong thế kỷ qua. Nhiều chuyên gia ước tính rằng chỉ có mười người trên thế giới biết công thức và nơi cất giấu công thức sốt Heinz. Có một tin đồn rằng khác với các mô hình thông thường, công thức chế tạo Heinz chỉ được truyền lại trong nội bộ gia đình theo hình thức cha truyền, con nối và/hoặc nếu cần thiết, giới hạn thông tin đến giám đốc điều hành của công ty.
