AI (Artificial Intelligent – Trí tuệ nhân tạo) là một thành phần quan trọng ở thời đại công nghệ 4.0. Khác với ba cuộc cách mạng công nghiệp trước đó; thời đại mới này chính là thời đại của không gian mạng, Internet vạn vật, điện tử,… Tất cả những khái niệm kĩ thuật số mới này khiến ta không thể không tự hỏi rằng: liệu con người đóng vai trò gì trong thế giới mới sắp tới. Một câu hỏi đang rầm rộ lên hiện nay chính là vấn đề phát sinh khi có sự giao nhau giữa AI và IP (Intellectual Property – Sở hữu trí tuệ).
Liệu bộ luật SHTT đã sẵn sàng cho AI và thời đại mới chưa?
Khi một trí tuệ nhân tạo AI sáng chế hoặc phát minh; liệu chúng ta có cho phép đăng ký sáng chế cho các phát minh, tác phẩm đó?
Manny W. Schecter – trưởng cố vấn về bằng sáng chế của Tập đoàn IBM có trụ sở tại New York – đã đặt ra câu hỏi này cho khán giả ở phần trình bày của mình trong cuộc thảo luận của nhóm theo dõi pháp lý về AI và IP có tiêu đề: “AI: Phá vỡ hay thúc đẩy IP?”. Cuộc thảo luận này được tổ chức trong Tuần lễ IP @ SG 2019; tại Trung tâm Hội nghị Marina Bay Sands ở Singapore.
Theo ông Schecter, trí tuệ nhân tạo AI đang trên đà phát triển nhanh chóng.
Ảnh hưởng của AI lên thế giới
Đúng như vậy. Ta đã và đang khai thác AI để phát triển công nghệ. Những công nghệ có thể giúp chúng ta sống tốt hơn và làm việc hiệu quả hơn. Công nghệ AI đang được sử dụng nhiều trong những năm qua. Điều này khiến nhu cầu về AI trong công việc tăng mạnh kể từ năm 2013. Trên thực tế, AI thậm chí còn được dự đoán sẽ thúc đẩy GDP của thế giới lên 15% trong 10 năm tới. Bởi vì việc sử dụng AI ngày càng trở nên phổ biến; công nghệ này đã đạt đến điểm giao nhau với IP.
Sự va chạm giữa AI và IP
Một khía cạnh của điểm giao thoa này liên quan đến quyền tác giả; hoặc quyền phát minh ra tác phẩm.
Một khía cạnh khác của việc giao thoa này chính là sự tiếp cận đến thông tin. Giống như con người học hỏi những điều mới trong cuộc đời để trở nên thông minh hơn; sự phát triển của AI cũng cần rất nhiều thông tin. Ông Schecter nói: “Nếu bạn không cung cấp cho chúng nhiều và nhiều thông tin hơn; chúng sẽ không trở nên thông minh. Chính vì lý do này mà nhiều quốc gia đang xem xét thay đổi luật bản quyền của nước họ. Mục tiêu là để cho phép AI tiếp cận thông tin để có thể trở nên thông minh hơn.”
Một khía cạnh quan trọng khác của việc này là việc bảo vệ các phát minh AI. Theo Schecter, có một số khía cạnh giúp xác định liệu một sáng chế của AI có thể được bảo vệ hay không. Đồng thời, làm cách nào để nó có thể được bảo vệ và bảo vệ như thế nào.
Ảnh hưởng đến con người
Một trong những vấn đề trong việc này là điều kiện về sáng chế và phát minh. Schecter giải thích rằng trong khi máy tính thường trừu tượng hóa những thứ khác; thì AI trừu tượng hóa con người và cách con người suy nghĩ, làm việc và thực hiện mọi thứ.
Các khía cạnh khác bao gồm các tiêu chuẩn về tính hiển nhiên và các yêu cầu mô tả bằng văn bản về cách chúng bị ảnh hưởng bởi AI.
Sự ảnh hưởng cuối cùng trong giao điểm của AI và IP liên quan đến tác động của công nghệ đối với việc làm. Liệu AI sẽ thay thế công việc của tôi? Liệu nó sẽ ảnh hưởng đến nghề nghiệp của tôi như thế nào? Schecter cho biết rằng đây là một số câu hỏi trong tâm trí của các học viên IP khi AI tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong các ngành công nghiệp.
AI hiện diện ở mọi nơi
“Phần mềm tác động đến mọi thứ.” Schecter nói: “Nó đã tìm thấy đường vào điện thoại, đồ gia dụng, kể cả ô tô của chúng ta. Về cơ bản, nó có mặt ở khắp mọi nơi.”
“Ngay cả những thiết bị đơn giản nhất như bút, bút chì, ghế và bàn cũng liên quan đến phần mềm.” Ông giải thích: “Mặc dù chúng không sử dụng phần mềm; nhưng chúng có thể được thiết kế bằng các thiết bị có sự hỗ trợ của máy tính hoặc thiết bị sản xuất robot”
Ông Schecter nói thêm: “Ngay cả những ngành dường như không hề có sự liên quan như khoa học đời sống cũng đã tìm ra cách và lý do để tận dụng AI.”
Đúng như ông Schecter nói. Thật sự, mọi công ty trên thế giới hiện nay đều là những công ty AI.
Quan điểm của thế giới về quyền của AI
“Giờ chúng ta đã đến thời điểm mà ta cần bắt đầu xem xét những vấn đề này một cách nghiêm túc và quyết định những chính sách ứng phó thích đáng. Đây là những quyết định cần được đưa ra bởi những người thẩm định bằng sáng chế hoặc thậm chí là các thẩm phán. Đơn giản là các quyết định cần sự can thiệp của các cơ quan lập pháp” ông nói.
Một trong những quyết định cần được đưa ra giải quyết ngay bây giờ là liệu chúng ta có cho phép đăng ký sáng chế khi nhà phát minh hoặc tác giả là chính bản thân AI không?
-Monster Hunter-
