Bạn nghĩ bạn tài năng, bạn hay ho vì tạo ra được nhiều tác phẩm mới mẻ. Thực ra tôi cũng đã từng nghĩ như thế là ngầu. Tuy nhiên, đời không như là mơ bởi ai cũng giống nhau. Ai cũng đều làm những việc khiến bản thân cảm thấy hối hận hoặc vui sướng. Ngồi xuống đây và nghe tôi kể về một trong những điều mà ai cũng đã, đang và sẽ thực hiện, đó là hành vi vi phạm bản quyền.
Lời mở đầu
Hãy đặt ra trường hợp như sau: Cho rằng tất cả các hình ảnh trên mạng đều là mã nguồn mở và bất kỳ ai cũng có thể tự ý tải và sử sử dụng theo ý của mình. Vậy thì đâu là sản phẩm do tôi làm, đâu là của người khác? Nếu thực sự là vậy, giữa những người sử dụng sẽ xảy ra mâu thuẫn và nghiêm trọng hơn là các hành động ẩu đả, xung đột. Đơn giản thôi mà, khi nó chưa phải là của ai thì ai cũng muốn nó là của mình. Trong thâm tâm mỗi người đều muốn một thứ gì đó mà chỉ duy nhất mình sở hữu.
Tuy nhiên, trong thời đại mới, khi mà xã hội CNTT nở rộ, khả năng tiếp nhận thông tin, truy cập internet của mỗi người là như nhau, suy cho cùng, ai cũng vi phạm bản quyền. Lấy ví dụ như này nhé, một nhà thiết kế đồ họa trong lúc bí ý tưởng, khách hàng kêu la đủ các thứ những vẫn chưa hài lòng về sản phẩm. Sau nhiều lần chỉnh sửa, thay vì sử dụng ý tưởng của mình, nhà thiết kế lấy luôn một file trên mạng và đưa vào sử dụng. Vậy, có hay không người này đã vi phạm luật sở hữu trí tuệ?
Trên một phương diện khác, khả năng lĩnh hội kiến thức về luật bản quyền bị hạn chế cũng sẽ gây ra các hậu quả khó lường. Mức phạt vì vi phạm bản quyền thường rất cao nhưng lại rất ít người quan tâm đến điều này. Nghiêm trọng hơn nữa là khi bị khởi kiện, dù có chứng minh là vô ý, chủ thể tác phẩm vẫn có quyền đệ đơn khởi kiện bạn phải bồi thường hoặc đối với doanh nghiệp có thể là xóa bỏ cả website.
Trả lời những vướng mắc trên, chúng ta hãy tìm hiểu xem thế nào là một hành vi vi phạm bản quyền.
VPBQ thông qua xem phim miễn phí
Cái này đã được nhắc đến nhiều những cũng chả mấy ai quan tâm. Dễ hiểu là bởi có phim để được xem là quá hạnh phúc rồi. Đã hơn nữa là xem phim không phải bỏ một đồng nào mã vẫn thấy rõ từng nếp nhăn trên khuôn mặt diễn viên.
Các chương trình truyền hình, phim điện ảnh đều là sản phẩm của sự sáng tạo của nhà sản xuất. Các chương trình, phim ảnh đều được trình chiếu độc quyền tại các kênh thông tin nhất định; người xem thường sẽ phải bỏ một số tiền nhất định để thưởng thức nội dung này. Tuy nhiên, những sản phẩm này lại xuất hiện phần lớn trên các trang mạng xã hội như youtube, facebook,… và đối tượng đưa chương trình đó lên sẽ thu tiền từ việc quảng cáo.
Đơn giản việc xem phim miễn phí nghĩa là bạn sẽ không phải bỏ bất kỳ đồng nào để có thể thưởng thức đầy đủ nọi dung với chất lượng tốt. Tuy nhiên, phim hay chương trình đều được pháp luật bảo vệ để không bị sao chép. Do đó, người xem phim không phải từ chính nhà sản xuất cung cấp là điều bất hợp pháp.
VPBQ – Nghe nhạc
Giống như phim ảnh, vấn đề vi phạm bản quyền âm nhạc cũng khiến các nhà sản xuất đau đầu khi thất thoát hang tỷ đồng. Trước đây, vi phạm bản quyền âm nhạc tồn tại dưới hình thức các bang cassette hoặc đi CD được sao chép lậu. Từ khi công nghệ kỹ thuật phát triển, máy tính, internet lại là công cụ chính tiếp tay cho nhạc lậu. Nhiều người vẫn luôn cho rằng điều này là bình thường bởi ai cũng có thể tải nhạc từ bất kỳ nguồn mở nào.
Việc vi phạm này không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn gây nhức nhối tới các nghệ sỹ biểu diễn. Người dùng vẫn luôn tự ý thức tải nhạc từ các website không chính thống vì không phải trả tiền. Tuy nhiên, tải nhạc rất có khả năng dính virus, hoặc gặp các vấn đề về bảo mật cá nhân.
VPBQ – Sử dụng ảnh của một người khi chưa được cho phép
Chúng tôi khuyên rằng nếu một bức ảnh là hình ảnh của một người nào đó, ảnh này sẽ không được phép sử dụng gây xúc phạm tới chính người trong ảnh. Ví dụ như việc tránh sử dụng hình ảnh của người khác trên trang bìa của tạp chí phản cảm hoặc cuốn sách về chính trị, tôn giáo. Đây thực sự là một điều đúng đắn. Hãy tự hỏi lại bản thân bạn rằng, nếu bạn là người trong bức ảnh đó, bạn có chấp nhận người khác đưa mình lên các sản phẩm không mấy tốt lành và liệu bạn có cách nào để phản đối? Nếu bạn không thể nghĩ ra bất cứ điều gì, hãy tham khảo tới các chuyên gia tư vấn hoặc các cơ quan chuyên ngành.
VPBQ – Sử dụng hình ảnh có sẵn làm logo
Đây là điều mà các Designer cần quan tâm rất lớn khi nói về vi phạm bản quyền. Bạn sẽ không thể sử dụng hình ảnh từ Adobe Stock như một phần trong logo, nhãn hiệu, hay profile công ty. Tại sao? Vì quan trọng là giấy phép của Adobe Stock cấp cho bạn quyền sử dụng hình ảnh trong một số điều kiện nhất định, nhưng họ không chuyển bản quyền của những hinhf ảnh này cho bạn. Vấn đề này thuốc về những người sở hữu bức ảnh. Tuy nhiên, thông thường, một doanh nghiệp luôn sở hữu bản quyền đối với logo và nhãn hiệu của chính mình. Vì vậy, Adobe Stock hay bất kỳ nguồn ảnh có sẵn nào không nên được sử dụng để tạo ra các nhãn hiệu này. Quy tắc đơn giản nhưng sẽ không có ngoại lệ.
Sao chép tác phẩm
Theo điểm a khoản 1 điều 25 quy định tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân là một trong những trường hợp được sử dụng mà không phải xin phép, trả tiền nhuận bút, thù lao. Ngoài điều trên, các hành vi sao chép nhằm mục đích lợi nhuận đều bị coi là vi phạm bản quyền. Ví dụ, quyền tác giả bị xâm phạm trong trường hợp giảng viên, sinh viên nghiên cứu khoa học.
Điển hình như việc giáo viên hướng dẫn sinh viên, học viên làm luận văn, nghiên cứu sinh… Sau khi hoàn thành công trình, giảng viên hướng dẫn lẫn công bố công trình của học viên, sinh viên của mình làm công trình nghiên cứu khoa học, dùng vào mục đích kinh tế, mục đích chính trị. Thậm chí, xuất hiện tình trạng cán bộ, giảng viên sử dụng đề tài, công trình nghiên cứu khoa học để lấy thành tích cho cá nhân trong quá trình công tác.
Đến đây, ai cũng sẽ tự nhận thức được rằng bản thân mình đã từng vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, nếu không vi phạm thì chúng ta đã không cần tới các luật sư, chuyên gia về SHTT. Hơn hết, nếu không vi phạm thì lấy đâu ra nguồn phim để xem, đâu còn nhạc để chill sau một ngày thất tình và cũng đâu còn những thiết kế đầy tính sáng tạo nghê thuật phản ánh hiện thực. Suy cho cùng, ai rồi cũng sẽ hoặc đã vi phạm thôi nhưng vi phạm tới đâu để không bị kiện mới điều đáng nói.
Lời khuyên của chúng tôi cho bạn là hãy vi phạm ở một chừng mực vừa phải, đừng quá đà để trở thành quá cố. Không ai thích bị ra tòa nhưng ai cũng sẽ thích có sự tồn tại của luật sư. Nếu không có họ, có lẽ giờ đây, ảnh người yêu bạn cũng có thể đang xuất hiện trên mạng mà họ chưa cho phép đâu.
Đọc thêm các thông tin về bản quyền tại đây.
