Hôm nay từng lớp người nối tiếp nhau tiễn biệt học giả Nguyễn Trần Bạt. Trong tang lễ cái danh xưng về Ông là “Học giả” chứ không phải là là luật sư, doanh nhân hay nhà nghiên cứu.

Buổi sáng ngày 23/12/2020 là thời gian cử hành tang lễ tại Hà Nội, sau đó Ông sẽ được đưa về yên nghỉ tại Công viên Thiên Đức Vĩnh Hằng, Phú Thọ. Chiều cùng ngày em trai của Ông là Nguyễn Trần Khanh cũng tổ chức lễ viếng tại Thành Phố Hồ Chí Minh cho những người không thể có mặt tại Hà nội đến nói lời vĩnh biệt Ông.

Trong dòng người nối tiếp nhau đến viếng Ông ngày hôm nay có đủ sắc màu từ quan chức, nhà nghiên cứu, doanh nhân thành đạt tại Việt Nam, nhưng đông nhất vẫn là các thế hệ luật sư nối tiếp nhau. Gọi ông là Ông tổ của nghề tư vấn, của ngành luật sở hữu trí tuệ không phải là một điều vĩ ngôn.

Học giả Nguyễn Trần Bạt
Học giả Nguyễn Trần Bạt

Không ai bảo ai nhưng đều thừa nhận sự ra đi của Ông là một mất mát lớn của một biểu tượng có sức ảnh hưởng sâu rộng. Điểm lại cuộc đời Ông có thể chấm phá bằng những điều sau đây:

+ Ông là người khai sinh ra nghề tư vấn tại Việt Nam

Học giả Nguyễn Trần Bạt quê gốc Nghệ An này là luật sư, nhà nghiên cứu kinh tế – xã hội và khoa học nổi tiếng tại Việt Nam. Công ty tư vấn của ông là đơn vị đầu tiên ở Việt Nam làm kết nối, tư vấn đầu tư với nước ngoài sau Đổi mới.

Ông là người khởi xướng lập Văn phòng Xúc tiến các hoạt động sở hữu công nghiệp Việt Nam, tiền thân của Công ty Sở hữu Công nghiệp INVESTIP thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 1987. Hai năm sau, dưới sự bảo trợ của Viện Khoa học Việt Nam, ông cùng với một số đồng nghiệp đã thành lập Công ty Tư vấn đầu tư và Chuyển giao công nghệ (InvestConsult Ltd). Từ đó, InvestConsult Ltd. chuyển hướng sang cung cấp dịch vụ tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Ông ước mơ, phấn đấu đi lên xuất phát từ một nỗi đau mất mát, đó là khi người con gái của Ông bị mất không có đủ tiền chữa bệnh. Ông Nguyễn Trần Bạt ý thực rất rõ về sự nghèo khổ vật chất và phấn đấu thoát khỏi nó nhưng vẫn giữ nguyên được những giá trị của mình. Khi đã giàu, Nguyễn Trần Bạt tâm sự  rằng mình bước lên chiếc xe hơi đời mới cũng “duyên dáng” như khi bước lên chiếc xe đạp cà tàng thời đói khổ.

+ Khách hàng xếp hàng để được tư vấn

Vì là công ty tư vấn chuyên nghiệp đầu tiên và duy nhất sau đổi mới nên lượng các nhà đầu tư nước ngoài tìm đến công ty của Ông tư vấn là nhiều vô kể. Nói chính xác là phải xếp hàng để được tư vấn. Các thế hệ nhà đầu tư nước ngoài đầu tiên vào Việt Nam đều là những khách hàng của Ông.

Học giả Nguyễn Trần Bạt. Ảnh Tiến Tuấn
Học giả Nguyễn Trần Bạt. Ảnh Tiến Tuấn

+ Là một niềm tự hào và khao khát một thời của sinh viên luật mỗi khi ra trường

Công ty của Ông một thời được xem là niềm khát khao được vào làm việc của sinh viên luật khi mới ra trường. Khát khao đó cũng đúng với nhiều dân luật. Điều đơn giản là chế độ đãi ngộ vào bậc nhất thời đó (tính theo đô là Mỹ), môi trường làm việc chuyên nghiệp và được tiếp xúc với tây.

+ Là người trao cơ hội tuyệt vời cho thế hệ trẻ

Khi làm việc tại công ty của Ông không phải ai cũng có đủ dũng cảm để gặp mặt ông trực tiếp. Thường là nếu thấy bóng dáng Ông đang đi lại tại công ty thì mọi người sẽ dừng bước bởi lo lắng khi gặp trực tiếp Ông không biết sẽ nói gì. Cái Uy của ông khiến mọi người gặp ông đều nhún lại nhiều phần. Nếu ai từng có cơ hội làm việc với công ty của Ông sẽ nhận thấy ông luôn tạo điều kiện cho thế hệ trẻ, thừa nhận năng lực của lớp trẻ. Bởi vậy mà một loạt các trưởng phỏng, phó giám đốc, giám đốc của công ty ông nhiều khi là 25-27 tuổi.

+ Ông tổ của nghề luật

Hôm nay đến viếng ông đông nhất vẫn là giới luật, thấp thoảng trong buổi tiễn biệt hôm nay đâu đó của Bà Thuỷ cựu giám đốc của ANZ, hiện là hiệu trưởng trường Fulbright, người từng là thư ký của Ông, bên cạnh đó có bà Thái Hương, TH true milk, đồng hương của Ông.

Giới luật đến dự đông nhất cũng đúng bởi nói có phần khiêm tốn là 10 công ty tư vấn ra đời thì ít nhất có 05 công ty có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhân sự đã qua lò đào tạo của Ông. Công ty về sở hữu trí tuệ có dấu ấn của ông có thể kể đến: Investip, Vision, Investpro, SB LAW, Bizlink…

+ Học giả Nguyễn Trần Bạt

Ông Nguyễn Trần Bạt gắn với tên gọi “Học giả” đủ để thấy ông trân trọng hai từ này như thế nào. Ông đam mề nghiên cứu và viết sách, phản biện chính sách. Ông là tác giả của nhiều đầu sách khác nhau như:

  1. Suy tưởng
  2. Cải cách và sự phát triển;
  3. Văn hoá và Con người;
  4. Cội nguồn cảm hứng;
  5. Đối thoại với tương lai;
  6. Vượt qua những giới hạn (2 tập);
  7. Con người là tinh hoa của nhau;
  8. Tình thế và giải pháp;
  9. Gạo và sạn;
  10. Sức mạnh của cái đúng;
  11. Không gian tinh thần

Ông được vinh danh trong cuốn Barons Who’s Who in Vietnam, Barons Who’s Who in Asia Pacific, The Global 500 leaders for the New century như một luật sư và nhà tư vấn xuất sắc.

Xin vĩnh biệt Học giả Nguyễn Trần Bạt, một tượng đài của giới luật, và xin dùng lời nói từ người con Ông kể về Ông: “Em nhớ bố em có lần bảo: Bố sẽ chết trên bàn làm việc. Đối với bố không có chuyện nghỉ làm việc. Bố em như núi lửa ấy, lúc nào cũng hun đúc, chất chứa những suy nghĩ, chỉ chạm nhẹ vào là các ý tưởng tuôn trào. Như thế là bố đã ra đi trên bàn làm việc đúng như ý chí của ông.”