Cao Sao Vàng. Có thể nói đây là một nhãn hiệu gắn liên với con người Việt Nam suốt giai đoạn 1955 cho tới gần những năm 2000. Công dụng đơn giản, hộp đựng thiết kế nhỏ gọn; thế nhưng hộp dầu cao này không chỉ nổi danh trong nội địa, mà còn vươn tới những con người ở phía bên kia bán cầu. Vì sao nó lại nổi tiếng tới vậy?
Xuất xứ của Dầu Cao Sao Vàng
Dầu cao Sao Vàng được tận tay lương y Phó Đức Thành đặc chế khi ông còn hoạt động ở Vinh. Vốn dĩ là một nhà đông y, ông có tham vọng cạnh tranh được với nền đông y của người Hoa; nhờ vậy mà ông chú trọng tới chất lượng thuốc, đặt tiêu chí này lên hàng đầu. Tâm đồ đó của ông được thể hiện rõ nhất qua thương hiệu Vĩnh Hưng Tường.
Thương hiệu Vĩnh Hưng Tường thời bấy giờ là một thương hiệu có tiếng về chất lượng. Bằng những nguyên liệu mà ông “chọn tận tay”, lương y Phó Đức Thành đã làm nên loại dầu cao xoa bóp “Vạn Ứng”. Ban đầu, dầu Vạn Ứng có dạng nước xoa bóp, dạng lỏng, dùng như dầu gió. Sau này mới được pha chế thêm cao đặc để có thể sử dụng theo từng mùa.
Khi chuyển về công tác ở Bộ Y tế những năm kháng chiến chống giặc ngoại xâm, vị lương y này đã chuyển giao công thức chế biến loại dầu Vạn Ứng này cho Xí nghiệp dược phẩm Trung ương 2. Nhờ đó, loại dầu cao Sao Vàng nổi tiếng đã ra đời. Được biết, Phó Đức Thành không hề nhận một đồng nào từ bản quyền của dầu cù là “Vạn Ứng”.
Thương hiệu của cả một thế hệ
Đúng như cái tên khởi thủy “Vạn Ứng”, dầu cao Sao Vàng có hàng loạt ứng dụng vào cuộc sống của người dân. Cái thương hiệu này nó thân thuộc tới mức mà nó được dùng để “đặc trị” hàng loạt các loại bệnh. Cứ đau nhức xương khớp, mỏi cổ, vai, gáy là xoa; cứ đau đầu, viêm xoang là hít; có đau bụng, trúng gió cũng chả phải lo,…. Tác dụng một cách “thần kì” như vậy là một trong những thứ làm tiếng tăm của loại cao này. Giá rẻ, nhỏ gọn, tiện lợi mà lại đa dụng; loại dầu cao này có thể tìm thấy ở hầu hết trong các gia đình việt những năm 1960-1990.
Ngay cả khi hết, hộp dầu cao Sao Vàng vẫn còn có tái sử dụng. Nhỏ gọn và dễ mang theo, các cụ ta xưa thường dùng các hộp cao Sao Vàng để đựng vôi ăn trầu; các em nhỏ thì thường xỏ lỗ chơi con quay, chơi búng nắp; còn người lớn thì đóng đinh vào các cột, cây xà treo đồ,… Nhờ vậy, mà ngay cả khi không sử dụng loại dầu này, nó vẫn để lại trong tâm trí người Việt một loại “Sao Vàng” ăn sâu vào thế hệ.
Song sự xuất hiện của dầu gió dần dần thay thế các hộp cao Sao Vàng này. Cao Sao Vàng từ từ bị rơi vào quên lãng, chỉ còn là một ngôi sao “sáng lạn” trong tâm trí của thế hệ xa xưa.
Rạng danh nơi đất khách
Đặc tính nổi bật là làm nóng người, xua tan cái lạnh. Vì thế cao Sao Vàng là một vật phẩm, món quà đáng giá không chỉ mỗi khi trái gió, trở giời; mà còn đáng giá với mỗi người con Việt xa xứ. Điển hình bấy giờ, người Việt thường đi du học ở các nước Châu Âu, đặc biệt là Liên Xô (Liên Bang Nga thời bấy giờ). Với bản chất là các nước có mùa đông khắc nghiệt, sản phẩm cao Sao Vàng vừa là một thứ thuốc có thể làm nóng cơ thể, vừa là một ngôi “sao sáng gợi nhớ quê nhà”.
Bản tính con người Việt Nam hiền hòa, thân thiện; việc giao thoa văn hóa và giới thiệu các mòn hàng “đặc sản” của quê hương là không thể thiếu. Và tất nhiên, Cao Sao Vàng là một trong số các đặc sản đó. Cao Sao Vàng nhận được sự đánh giá cao của các nước bạn bè, láng giềng. Trong đó phải kể đến người anh em Liên Xô.
Năm 1975, Việt Nam đã ký kết thỏa thuận xuất khẩu loại dầu cao này qua Liên Xô. Lúc bấy giờ, có tới 5 nhà máy dược phẩm phải sản xuất liên tục để có thể đảm bảo số lượng xuất khẩu. Thời điểm “đắt khách” nhất vào năm 1983, một xí nghiệp ở Đà Nẵng phải đảm nhiệm một đơn hàng sản xuất tới 20 triệu hộp cao Sao Vàng. Tất cả chỉ nguyên cho thị trường Liên Xô. Khi Liên Xô ngừng hợp đồng này, mặt hàng cao Sao Vàng cũng rơi vào khủng hoảng. Các doanh nghiệp phải tìm cách duy trì sản xuất nhỏ lẻ ở các nước châu Âu.
Tái xuất giang hồ
Thế nhưng, tính từ năm 2013, cao Sao Vàng đột nhiên xuất hiện là tiêu điểm trên Amazon. Tuy mặt hàng này có mức giá cao hơn rất nhiều lần so với giá Việt Nam, khách hàng quốc tế vẫn “săn đón” siêu sao này. Giờ đây, cái tên “Sao Vàng” còn lấy cho mình một vài tên quốc tế như “Golden Star”, “Aromatic Balm” nghe rất kêu. Không chỉ quay lại thị trường, cao Sao Vàng còn nhận được nhiều đánh giá tích cực từ người dùng.
Các nước châu Âu, điển hình là Liên Bang Nga, đánh giá là loại cao này rất hữu ích. Cao có thể dùng để chữa say tàu xe, chữa cảm, chữa vết côn trùng đốt; bôi Cao Sao Vàng lên các vật phẩm đồ dùng trong nhà để tránh việc thú cưng cắn phá. Cộng đồng quốc tế đánh giá rằng cao Sao Vàng rất mát, mùi hương vô cùng dễ chịu và thoải mái.
Tuy rằng không còn “sùng bái” cao Sao Vàng như thời kì Liên Xô, hình ảnh của cao Sao Vàng vẫn là một thứ rất đỗi “long lanh” trong con mắt những cư dân người Nga.
Từ văn hóa
Ngày 16/07/2020, một kênh youtube Nga bỗng nhiên đăng tải một video về cao Sao Vàng này. Không đơn thuần là một video đơn giản theo phong cách indie đổi mới; video này được dàn dựng và quay một cách công phu, chuyên nghiệp kĩ lưỡng. Đoạn video quảng bá này đề cập những thứ tiêu biểu nhất mà người Nga coi trọng ở cao Sao Vàng: Sảng khoái, hương thơm dễ chịu và mát mẻ.
Đoạn video bao gồm cảnh các bạn trẻ Nga chuyền tay nhau hộp cao Sao Vàng; sau đó cùng nhau “tận hưởng” nó như một thức quà của con trẻ. Có lẽ đây không chỉ đơn thuần là một biểu tượng quảng bá cho cao Sao Vàng; đây là biểu tượng cho sự gắn bó đoàn kết giữa hai quốc gia.
Không những vậy, cao Sao Vàng còn đi vào đời sống người Nga như là những câu chuyện xa xưa; những câu chuyện về mỗi lần sang thăm ngoại, là những lần được ngửi mùi thơm dễ chịu của cao Sao Vàng, hòa lẫn đôi chút mùi rượu whiskey,… Hoặc khôi hài hơn, nhiều người Nga coi cao Sao Vàng là một “mốc đánh giá sự trưởng thành”. Một cư dân ở Nga chia sẻ trên mạng xã hội: “Những câu trai trẻ phải mở được hộp cao Sao Vàng mới được coi là trưởng thành. Nơi tôi có những thanh niên nay đã 35 tuổi, nhậu nhẹt và vợ con đường hoàng; nhưng nếu không mở được lọ cao này thì cũng chỉ là một cậu nhóc chưa lớn mà thôi.”
Tới giải trí
Cao Sao Vàng còn xuất hiện trong một trong những trò chơi điện tử có tiếng của nước Nga – “Escape From Tarkov”. Trong trò chơi này, cao Sao Vàng là vật phẩm hiếm và có tác dụng một cách “quá đỗi tốt”. Cao Sao Vàng trong trò chơi này tốt tới mức mà khi người chơi đang có tình trạng sức khỏe kiệt quệ, nó sẽ giúp cho người chơi hồi gần đầy “thanh máu” của mình. Tác dụng của cao Sao Vàng “bá” tới nỗi nó bị điều chỉnh giảm chỉ số liên tục; nhưng cao Sao Vàng vẫn được các người chơi “săn lùng” không ngừng nghỉ. Bối cảnh của trò chơi mang đậm chất Liên Xô cũ, có thể vật phẩm cao Sao Vàng này chính là một biểu tượng cho một Liên Xô cường thịnh ngày nào mà người Nga vẫn hằng nhung nhớ.
Cũng nhờ trò chơi này, nhiều người biết tới hiệu quả và độ nổi tiếng của cao Sao Vàng đất Việt. Nhiều người nhận định rằng họ đã sử dụng cao Sao Vàng từ thuở bé tí; và chắc chắn sẽ thử qua trò chơi này vì “vật phẩm” này. Đồng thời, nhiều người đặt mua cao Sao Vàng để thử nghiệm tính hiệu quả so với trò chơi; kết quả là hầu như ai cũng đánh giá rất cao sản phẩm của Việt Nam này.
Một “sao sáng” của người Việt
Làm một cú “debut” bất ngờ, Cao Sao Vàng không chỉ được người tiêu dùng săn đón; mà còn được những ông lớn sản xuất mong chờ. Bằng chứng là tính từ năm 2013, đã có hơn 20 đơn đăng kí nhãn hiệu cho Cao Sao Vàng; các nhãn hiệu khác như Golden Star hay Aromatic Balm cũng được đăng kí trên khắp thế giới.
Từng ngỡ rằng cao Sao Vàng đã tụt lại và “biến mất” khỏi thị trường, không ai ngờ được chính nhờ chất lượng “thần kì” của loại cao này, mà thương hiệu Việt này lại vươn lên tầm thế giới. Đây chính là một trong những nhãn hiệu đưa tiếng tăm và chất lượng của hàng Việt Nam ra toàn thế giới; đưa hàng Việt Nam lên sánh vai với tầm vóc năm châu, quốc tế.
-Iron Castle-
