Gạo Basmati là một trong những loại gạo ngon nhất trên thế giới. Loại gạo này đã in dấu lịch sử trong ít nhất 200 năm nay nhưng cho đến thời điểm này, mâu thuẫn xung quanh quyền sở hữu hợp pháp đối với loại gạo này vẫn chưa được giải quyết.
Gạo basmati
Gạo Basmati là loại gạo hạt dài thường được trồng ở Ấn Độ và Pakistan, khi nấu chín có mùi thơm và mềm.
Là loại gạo đặc biệt được tìm thấy ở tiểu lục địa Ấn Độ từ nhiều thế kỷ trước, Basmati được nhiều quốc gia sử dụng và thử nghiệm nhưng kết quả không như mong đợi. Kể từ đó, chỉ một số nơi nhất định ở Ấn Độ, Nepal, Pakistan, Indonesia và Sri Lanka có thể trồng loại gạo này với chất lượng tốt nhất.
Người ta nói rằng tên “basmati” có nguồn gốc từ tiếng Phạn, nhưng theo từ điển Oxford, nó là từ tiếng Hindi. Tuy nhiên, dù xuất xứ từ đâu thì “basmati” vẫn có nghĩa là “hương thơm”, đúng với đặc điểm của loại gạo này.
Ngoài cái tên basmati, loại gạo này còn được biết đến với những cái tên khác như Bans-Matti, Bansumutti, Bansmatti, Bansumutte, Basmatte.
Cuộc chiến IP vì gạo Basmati
Mặc dù loại gạo này đã có từ nhiều thế kỷ trước nhưng phải đến những thập kỷ gần đây, cuộc chiến giành quyền sở hữu loại gạo này mới được biết đến trên toàn thế giới.
Cụ thể, đã có rất nhiều quốc gia hoặc tổ chức tuyên bố sở hữu loại gạo này nhưng 2 thế lực có tiếng nói lớn nhất chính là Ấn Độ và Pakistan.
Do lịch sử và các đặc điểm địa lý trùng lặp, hiện tại không ai có thể biết chắc chắn ai là người trồng hoặc hái lượm loại gạo này đầu tiên. Ngoài ra, mặc dù Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo Basmati lớn nhất, nhưng việc cả hai quốc gia này đều có thể trồng và bán nó khiến việc xác định quyền sở hữu càng khó khăn hơn.
Gần đây, nỗ lực mới nhất của Ấn Độ nhằm đòi quyền sở hữu gạt Basmati đồng thời cản trở bước tiến của Pakistan là xin cấp quyền chỉ dẫn địa lý (GI) cho gạo basmati tại Liên minh châu Âu.
Vào ngày 11 tháng 9 năm 2020, đơn đăng ký đã được công bố rộng rãi và các bên liên quan có thể nộp đơn phản đối việc đăng ký của Ấn Độ bất cứ lúc nào.
Ngoài ra, Ấn Độ lại vượt mặt Pakistan với đơn đăng ký nhãn hiệu ở Sri Lanka.
Nếu Pakistan và các quốc gia hoặc tổ chức khác không muốn Ấn Độ được cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý hoặc quyền nhãn hiệu cho gạo basmati, họ cần phải chuẩn bị kĩ các lập luận phản đối của mình và gửi ngay lập tức trong thời hạn quy định.
Mặt khác, không chỉ cuộc chiến về nguồn gốc của gạo Basmati mà Ấn Độ và Pakistan có thể sẽ phải đối mặt với trở ngại từ các công ty khác, những bên đã tuyên bố rằng họ đã phát triển một giống mới bằng cách lai tạo gạo basmati với một loại cây trồng khác và tạo ra một loại gạo tốt hơn, ví dụ như basmati của Mỹ hoặc Texmati.
Ý kiến chuyên gia
Rahul Govind, một đối tác của illuminIP ở New Delhi, đã thảo luận về những nỗ lực gần đây nhằm đảm bảo quyền đối với gạo Basmati của Ấn Độ: “Tôi sẽ nói rằng Ấn Độ đã rất muộn trong việc nộp đơn đăng ký nhãn hiệu. Điều này lẽ ra phải được thực hiện từ lâu. Ấn Độ không thể chịu trách nhiệm về quyền SHTT của các quốc gia khác nhưng nước này có thể bảo vệ quyền của họ bằng cách độc quyền tuyên bố các quyền đó để các công ty như RiceTec không vi phạm các quyền độc quyền được cấp đối với gạo thơm hoặc bất kỳ quyền SHTT nào khác được cấp cho bất kỳ sản phẩm nào có nguồn gốc từ Ấn Độ. ”
Mặt khác, cựu phó chủ tịch Taufiq Ahmed Khan của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo của Pakistan nói rằng động thái gần đây của Ấn Độ là một nỗ lực gây tác động và cản trở hoạt động của Pakistan.
Cùng quan điểm với Taufiq Ahmeh Khan, Hasan Irfan Khan, luật sư tại United Trademark & Patent Services ở Lahore tuyên bố: “Chúng tôi đồng ý với Taufiq Ahmed Khan rằng động thái này của Ấn Độ là một hành động cố ý gây thiệt hại cho Pakistan, nước cũng xuất khẩu gạo basmati đến Sri Lanka. Điều này là do Ấn Độ nhận thức rõ rằng basmati là chỉ dẫn địa lý của Pakistan, hoặc ít nhất cả hai quốc gia đều tuyên bố sở hữu chung. Do đó, việc vẫn đòi quyền sở hữu độc quyền thông qua đăng ký rõ ràng là một hành động gây thiệt hại cho xuất khẩu gạo basmati của Pakistan”.
(Tham khảo từ asiaiplaw)
