Mới đây, Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 647/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00129 cho sản phẩm mật ong hoa ngũ gia bì Vân Thủy với Ủy ban nhân dân huyện Chi Lăng là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Vân Thủy là một xã nằm ở vùng miền núi của huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn. Xã này nằm ở vùng miền núi phía Bắc của tỉnh Lạng Sơn. Vân Thủy có vị trí địa lý ở phía Đông của huyện Chi Lăng, giáp ranh với các xã khác như Vân Linh, Vân Sơn, Vân Hội và Vân Thắng.
Với diện tích bao gồm đồi núi và rừng rậm, xã này có nhiều loại cây tự nhiên và cây rừng trồng có tiềm năng để khai thác mật ong. Trong số các loại cây rừng đó, cây ngũ gia bì được tìm thấy tự nhiên và phân bố rải rác trên diện tích khoảng 1.100 ha. Hoa của cây ngũ gia bì nở vào mùa đông.
Theo thông tin của Trung tâm Thẩm định Chỉ dẫn địa lý và Nhãn hiệu quốc tế, toàn bộ xã Vân Thủy có hơn 100 hộ chăn nuôi ong với khoảng 800 đàn ong, sản lượng mật ong đạt từ 1.000 đến 2.000 lít mỗi năm. Đặc biệt, mật ong từ cây ngũ gia bì có đặc điểm riêng ở việc cây này ra hoa từ tháng 10 đến tháng 12, thời gian này cũng là mùa khô.
Trong khi ong ở những vùng khác đã ngủ đông, Vân Thủy lại là khu vực mà người dân có thể tiến hành thu lượm, sản xuất mật ong từ cây ngũ gia bì, qua đó, tạo nên vị thế thị trường đặc biệt mà các loại mật ong khác khó có thể sánh bằng, đặc biệt phù hợp với thị hiếu của những cá nhân, tổ chức cần gấp mật ong giá thành rẻ vào mùa đông.
Mật ong hoa ngũ gia bì từ Vân Thủy có hương vị ngọt vừa và có một chút hậu vị đắng. Ngoài ra, nó cũng chứa hàm lượng Vitamin B5 từ 0,11 đến 0,21 mg/100g và hàm lượng Saponin triterpenenoid từ 4,73 đến 4,79 mg/100g. Điều quan trọng tạo nên chất lượng đặc biệt của mật ong từ hoa ngũ gia bì Vân Thủy là nguồn mật được thu hoạch từ cây ngũ gia bì trong khu vực địa lý.
Với các điều kiện khí hậu như nhiệt độ trung bình hàng năm trên 20°C, khí hậu mát mẻ, lượng mưa trung bình khoảng 1.400 mm, ít chịu ảnh hưởng của gió bão và độ ẩm cao, khu vực địa lý của Vân Thủy rất phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây ngũ gia bì.
Đặc biệt, loại đất phổ biến trong khu vực này là feralit, được hình thành trên cát kết và bột kết có màu vàng đỏ. Đất này phân bố chủ yếu trên đồi trung bình và đồi cao trong khu vực núi đá vôi cánh cung Bắc Sơn. Điều kiện sinh thái này tạo điều kiện lý tưởng cho cây ngũ gia bì sinh trưởng và phát triển. Cây ngũ gia bì phân bố khắp khu vực địa lý với mật độ dao động khoảng từ 20 đến 30 cây/ha.
Ngoài ra, phương thức nuôi ong lấy mật của người dân khu vực Vân Thủy cũng là một trong các yếu tố quan trọng tạo nên mật ong hoa ngũ gia bì độc đáo.
Thời gian nuôi và khai thác mật ong hoa ngũ gia bì từ tháng 11 đến hết tháng 2 năm sau. Một phần nguyên nhân mật ong được gọi là hoa ngũ gia bì chính bởi vì nó được sản xuất vào thời điểm mùa đông khi mà hầu hết các loại hoa cỏ đều không hoạt động, trừ loại hoa ngũ gia bì.
Những cây ngu gia bì nở hoa trắng khắp thời tiết lạnh giá khu vực Vân Thủy, trở thành nguồn hút mật tuyệt hảo của các con ong và qua đó, tạo nên các sản phẩm mật ong chất lượng cao.
Ngoài ra, một đặc điểm khác là trong thời gian thu hoạch, người dân sản xuất mật ong tuyệt đối không cho ong ăn bổ sung để đảm bảo đặc tính tự nhiên của mật ong hoa ngũ gia bì, giữ nguyên tinh túy loài hoa ở trong mật ong.
(Theo Trung tâm Thẩm định Chỉ dẫn địa lý và Nhãn hiệu quốc tế)
