Ca khúc/Bài hát 2, 3 con mực nổi tiếng trên nền tảng mạng xã hội TikTok Việt Nam đã tạm thời bị gỡ khỏi Youtube vì nghi vấn đánh gậy bản quyền từ nhà sản xuất Canada – người trước đó vài giờ đã để lại những bình luận chỉ trích người tạo nên bài hát này dựa trên nhịp điệu của họ.
Trên Youtube, bài hát ANH YÊU EM CỰC hay còn được biết đến như “2, 3 con mực” đối với giới trẻ Việt Nam đã nhận được bình luận Tiếng Anh của một nhà sản xuất người Canada với tên Youtube Eugene Tsai với nội dung:
Nguyên văn là: “Hey man, just because you put “idea from” doesn’t mean you can completely rip off my beat from my remix.”
Chỉ vài giờ sau khi bình luận được đăng tải, ca khúc này đã lập tức biến mất khỏi youtube.
Khó có sự trùng hợp nào lớn đến như vậy. Hiện nay, dù chưa có thông tin chính thức nào từ cả 2 bên nhưng cộng đồng mạng Việt Nam đã cho rằng nguyên nhân là do sau khi đăng tải bình luận, Eugene Tsai đã liên hệ với kênh Youtube nhưng không nhận được phản hồi. Sau đó, họ đã tố cáo với Youtube để gỡ video khỏi nền tảng này.
Vài điều về bài hát
2, 3 con mực là câu nói được xuất hiện trong lời bài hát “Anh Yêu Em Cực” của Linh Thộn và Minh Vũ.
Lời bài hát đơn giản, có giai điệu dễ thương của tuổi trẻ. Đây cũng là nguyên nhân khiến giới trẻ Việt Nam yêu thích bài hát này và đã tạo nên nhiều video sử dụng bài hát trên nền tảng Tiktok.
Bài hát ra mắt được 2 tuần với hơn 100.000 lượt nghe nhưng đã trở thành hiện tượng mạng trên Tiktok với hơn 20.000 video sử dụng đoạn nhạc này.
Phần lớn các video sử dụng bài nhạc này đều có nội dung về các bạn trẻ đang yêu nhau, trêu đùa nhau qua lăng kính, tác động nhau với các cử chỉ dễ thương, dựa trên những nhịp nghỉ, dừng của bài hát.
Vài điều về nhạc sĩ Canada
Eugene Tsai là một nhạc sĩ tương đối nổi danh trên mạng Internet.
Họ thường xuyên sử dụng nền tảng Instagram và các hội nhóm để cập nhật thông tin bản thân cũng như tiến độ của các bài hát. Trên Instagram, họ có 36,4k người theo dõi tính đến ngày 18/10/2022.
Bài hát “This is America, I guess” là bài hát nổi nhất của nhóm nhạc này, được đăng tải từ 3 năm trước trên Youtube. Tính đến hiện tại video này đã có 4,4 triệu lượt xem. Kênh Youtube này cũng có 32,5k người theo dõi.
Đây cũng chính là bài hát được cho là gốc, nguồn của bài “2,3 con mực” tại Việt Nam.
Được biết, bài hát này là bản remix của bài hát “This is America” của Childish Gambino – bài hát đạt được 855 triệu lượt xem trên Youtube.
Góc nhìn
Với một người mới tiếp cận đến cả 3 bài hát nêu trên, bài remix “This is America, I guess” của Eugene Tsai giữ nguyên tên của bài gốc “This is America” của Childish Gambino và lời nhạc, chỉ thay đổi phần âm điệu khiến cho bài hát nhanh hơn, dồn dập hơn. Nếu nghe lần đầu, người nghe sẽ khó mà liên hệ 2 bài hát được vì tiết tấu, âm điệu quá khác biệt.
Hình ảnh trên bản remix cũng là một bản vẽ tượng trưng cho người đàn ông da đen râu ria Donald Glover – nghệ danh Childish Gambino đang nhảy múa như trong video ban đầu.
Trong phần mô tả, Eugene Tsai cũng đã liệt kê nghệ sĩ Childish Gambino và có giấy phép âm nhạc của các nhà sản xuất âm nhạc quốc tế, chứng tỏ rằng họ đã có được sự đồng ý, thỏa thuận với bên đại diện của nghệ sĩ này để sản xuất ra bản remix của bài hát.
Ngược lại, khi nghe bản remix và bài “Anh Yêu Em Cực”, biên tập viên của Vietnam IP Laws ngay lập tức nhận ra sự tương đồng.
2 bài viết có nhịp điệu rất tương tự, thậm chí giống hệt, không thay đổi gì ngoài lời bài hát. Qua đó, việc Youtube đánh bản quyền trong trường hợp này để gỡ video, bảo vệ quyền và lợi ích của người sáng tạo và chủ thể quyền đối với nhịp điệu bài hát nhiều khả năng là ‘đánh đúng’.
Tương tự như điều nhạc sĩ người Canada nói, chỉ vì bạn cho người sáng tạo credit (ghi tên) không có nghĩa là bạn có thể lấy bài hát của họ, kiểm tiền dựa trên bài hát đó mà không trả công cho họ.
Trên cả, theo như bình luận của Tsai, người đăng video ‘2,3 con mực’ thậm chí chỉ ghi ‘Lấy ý tưởng từ’ – ‘Idea from’ nghĩa là họ cho rằng phần công sức họ bỏ ra là tương đối lớn (việc thay đổi và thêm lời bài hát/đổi tên).
Có lẽ chính vì từ này mà Tsai đã quyết định thực hiện việc tố cáo với Youtube để gỡ bỏ video và có thể là các hành động pháp lý khác nữa.
Bởi lẽ, đối với một nghệ sĩ, việc ghi nhận công danh có lẽ còn quan trọng hơn là một vài chục triệu hay vài trăm triệu đồng nhỏ lẻ.
Hệ quả và bài học
Ngay trong chiều 18/10/2022, nếu người dùng search từ khóa “Anh Yêu Em Cực” trên Youtube, kết quả đầu tiên họ sẽ thấy là bản “2 3 Con Mực, Anh Yêu Em Cực (Orinn Remix) – Linh Thộn ft. Minh Vũ | Nhạc Remix Hot Tiktok 2022” mới được đăng tải sau khi video gốc bài “Anh Yêu Em Cực” bị gỡ bỏ.
Ngay lập tức bài hát đã đạt được 3k lượt xem sau 49 phút đăng tải. 1h sau khi đăng tải, con số này đã lên đến 7k. Con số gia tăng đột biến này dựa trên việc vấn đề bản quyền của bài hát Anh yêu em cực đã nổi trên mạng xã hội Việt Nam.
Không rõ dụng ý của page Orinn Remix là gì khi đăng tải bài hát trên vào thời điểm này, liệu có phải chỉ là hưởng view và like từ vụ việc khi nó đang nóng?
Giả thuyết họ đã từng bị đánh gậy bản quyền và giờ đăng tải lại khó khả thi vì theo chính sách của Youtube, nếu đã bị đánh gậy, kênh đó sẽ bị hạn chế kiếm tiền và không thể đăng video hay Live Stream trong một khoản thời gian nhất định.
Theo quy định hiện hành thì nếu bị đánh gậy bản quyền 3 lần, kênh đó sẽ bị xóa vĩnh viễn trên Youtube.
Về góc độ pháp lý thì người vi phạm, tổ chức vi phạm vấn đề bản quyền có thể sẽ bị kiện và bị xử phạt hành chính lên tới 150.000$ (khoảng 3,5 tỷ đồng) trong một số trường hợp vi phạm nhất định.
Quay lại với vụ việc, việc đăng tải bản Orinn Remix đồng nghĩa với việc bài hát này đã trải qua ít nhất 4 lần biến thể, theo thứ tự:
1. Childish Gambino – This Is America (Official Video)
2. This is America, I guess (Eugene Tsai Remix)
3. 2 3 Con Mực, Anh Yêu Em Cực – Linh Thộn ft. Minh Vũ
4. 2 3 Con Mực, Anh Yêu Em Cực (Orinn Remix)
Từ bài 1 đến 2, 2 đến 3, 3 đến 4 cũng có thể đã có vô vàn bản remix hoặc đạo nhái, đổi lời bài hát khác mà không trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội.
Trong vụ việc này, bản số 3 đã bị đánh gậy bản quyền và dính nghi vấn đạo nhái.
Vậy, liệu bản Orinn Remix có phải vướng gậy bản quyền vì bản nó remix vi phạm luật Sở hữu trí tuệ, kể cả đã xin phép chủ của bản số 3 đàng hoàng, hay không?
Theo ý kiến của người viết, chắc chắc là có.
Nhóm nhạc Orinn sẽ phải làm việc với thiện chí đến chủ của giai điệu họ sử dụng – nhà sản xuất Canada Eugene Tsai để thỏa thuận về việc giữ lại video trên Youtube, có lẽ thông qua việc trả 1 phần lợi nhuận họ kiếm được cho Tsai.
Tương tự, chủ của bài hát Anh Yêu Em Cực, Linh Thộn và Minh Vũ cũng cần làm việc, liên hệ với Tsai, thậm chí là Childish Gambino (tuy nhiên ít khả năng) để bàn bạc, xin lỗi công khai và tìm ra hướng giải quyết cho vụ việc.
Việc 2 bên làm việc trên tinh thần hợp tác sau khi một bên sản xuất nhạc ở Việt Nam bị dính gậy bản quyền có kết quả tốt đẹp không phải là hiếm. Ví dụ rõ nhất là kênh âm nhạc của Sơn Tùng MT-P trên Youtube với MV ‘Chúng ta của hiện tại’ bị gỡ bỏ do dính bản quyền hồi tháng 2 năm 2021.
Sau một hồi làm việc và các thỏa thuận không công khai, MV này đã được khôi phục lại và đến hiện tại, fan hâm mộ của SKY vẫn có thể thưởng thức bài hát này trên Youtube.
Về vụ 2, 3 con mực, hiện tại còn quá sớm để có thể biết được kết cục. Có thể 2 bên sẽ đạt được thỏa thuận như Sơn Tùng nhưng điều này sẽ còn tùy thuộc vào khả năng tài chính cũng như yêu cầu của Tsai. Hoặc, có thể bên Tsai sẽ không yêu cầu thỏa thuận hợp tác nào và quyết chí yêu cầu gỡ bỏ video, yêu cầu bồi thường vì hành vi của bên sản xuất nhạc tại Việt Nam đã xúc phạm họ.
Cùng VLIP theo dõi thêm các chi tiết mới nhất về vụ việc tại: https://vietnamiplaws.com/
