Bản quyền, NFT và Axie Infinity

Axie Infinity hiện nay là một trong những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trên Google trong một thời gian dài. Không chỉ ở Việt Nam, tựa game này cũng đạt được sự công nhận toàn cầu với ít nhất một triệu người chơi mỗi ngày. Tuy nhiên, vụ bê bối bị hack khoảng 600 triệu đô la của Axie Infinity gần đây đã khiến cho người chơi và những người hứng thú về tựa game này hiểu rằng con game này không phải là không có lỗ hổng. Không chỉ lỗ hổng bảo mật về kĩ thuật mà lỗ hổng về mặt pháp lý cũng là điều khiến cho người chơi và các nhà đầu tư phải xem xét lại về tựa game này.

Axie Infinity

Axie Infinity là tựa game NFT (Non-Fungible Tokens) chạy trên nền tảng blockchain, có lối chơi tương tự như tựa game nổi tiếng Pokémon, nơi mà bất kỳ ai cũng có thể kiếm được token thông qua lối chơi có kỹ năng và đóng góp cho hệ sinh thái.

Trò chơi blockchain là một trò chơi điện tử với các yếu tố sử dụng công nghệ blockchain dựa trên mật mã. Các yếu tố chuỗi khối trong các trò chơi này thường dựa trên việc sử dụng tiền điện tử hoặc tài sản không thể thay thế (NFT) mà người chơi có thể mua, bán hoặc giao dịch với những người chơi khác, với việc nhà phát hành trò chơi thu phí từ mỗi giao dịch như một hình thức kiếm tiền.

Tuy rằng giá đầu vào để có thể chơi Axie Infinity là không hề rẻ, người chơi phải mua các nhân vật NFTs với tiền thật nhưng sức hút kiếm được tiền dần dần, hoàn vốn qua việc chơi game vẫn kéo được lượng người chơi và nhà đầu tư không hề ít.

Rắc rối về vấn nạn bản quyền, NFT và Axie Infinity

Trước hết, về NFT và quyền SHTT

Trên thị trường hiện nay có nhiều trường hợp các tác phẩm nổi tiếng của các nghệ sĩ hàng đầu thế giới bị đơn giản là copy paste rồi rao bán trên các nền tảng NFT hoàn toàn không xin phép của chủ sở hữu đích thực.

Các bên ăn cắp chỉ tốn một chút công sức nhỏ, hoàn toàn không quan tâm đến quyền SHTT của chủ sở hữu trong đời thực mà có thể kiếm được lợi nhuận không tưởng trên NFT.

Các vụ việc ăn cắp tác phẩm trong đời thực rồi rao bán trên nền tảng NFT nổi tiếng có thể kể đến như vụ “Non-Fungible Olive Gardens”, vụ ăn cắp chuyển hóa thành NFT những bức tranh nổi tiếng theo phong cách Vincent Van Gogh của họa sĩ Aja Trier tại thành phố San Antonio, Texas với trị giá khoảng 86.000 NFT,…

Các vụ việc trên là minh chứng rõ ràng nhất cho việc NFT và quyền SHTT vẫn còn cần nhiều giao thoa, các bộ luật SHTT của các quốc gia vẫn còn cần sửa đổi, bổ sung các điều khoản theo hướng có các quy định pháp luật cụ thể về lĩnh vực tiền mã hóa, tiền điện tử trong kỉ nguyên 4.0 này.

Về vấn đề quyền SHTT, bản quyền và Axie Infinity

Axie Infinity dù rằng là một loại hình khác so với các sàn NFT rao bán các bức ảnh, video, tranh vẽ,… nhưng về bản chất thì cả 2 đều dựa trên NFTs và blockchain.

Tuy nhiên, có sự khác biệt như đã nhắc đến ở trên là Axie Infinity là một tựa game NFT có thể tạo nên thu nhập cho người chơi.

Qua đó, hiện tại ta vẫn chưa thấy được lỗ hổng pháp lý rõ ràng nào về Axie Infinity. Tuy nhiên, nếu xét theo một phương diện khác – góc nhìn của nhà đầu tư để phát triển tựa game này thì Axie Infinity nói riêng và các tựa game NFT nói chung vẫn còn cần nhiều cải thiện.

Điều quan trọng hơn cả không phải là bản thân tựa game mà chính là các quy định pháp luật xoay quanh loại hình game NFT mới trên thị trường này.

Việc thực thi luật sở hữu trí tuệ (SHTT) ở Việt Nam hiện tại không đáp ứng được kỳ vọng của các nhà đầu tư vào các dự án trò chơi blockchain tại Việt Nam. Mặc dù luật SHTT Việt Nam hiện tại đã khá toàn diện và nhìn chung phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, nhưng nước ta vẫn thiếu các hướng dẫn về một số vấn đề SHTT, đặc biệt là chuyển đổi kỹ thuật số, AI và blockchain.

Do Blockchain, NFT, game NFT vẫn còn là khái niệm mới mẻ ở Việt Nam nên các chuyên gia SHTT hiện tại vẫn chưa có đủ chuyên môn về các vấn đề liên quan đến SHTT và NFT và do đó, đôi khi họ không thể đưa ra các lời tư vấn hay phán xét hợp lí.

Điều này dẫn đến các hành vi xâm phạm quyền SHTT được xử lý không hiệu quả, đặc biệt là đối với các quyền sở hữu trí tuệ chưa đăng ký như bản quyền vốn đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và phát triển của các tựa game nói chung và game NFT nói riêng.

Qua đó, để khiến người chơi game NFT và các nhà đầu tư vào lĩnh vực này có thể yên tâm hơn, Việt Nam cần có các quy định cụ thể, rõ ràng về các vấn đề xoay quanh NFT, game NFT, blockchain,… để bắt kịp với xu hướng phát triển của thời đại mới.