Hệ thống Lisbon là một cơ chế quốc tế do Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) quản lý, cho phép bảo hộ Tên gọi xuất xứ (Appellation of Origin – AO) và Chỉ dẫn địa lý (Geographical Indications – GI) trên phạm vi nhiều quốc gia thành viên chỉ với một đơn đăng ký duy nhất. Hệ thống này giúp các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân bảo vệ danh tiếng của sản phẩm có nguồn gốc địa lý đặc biệt. 

Hệ thống Lisbon được thành lập vào năm 1958 theo Thỏa ước Lisbon về Bảo hộ Tên gọi xuất xứ và Đăng ký quốc tế của chúng, và sau đó được sửa đổi bởi Thỏa ước Geneva năm 2015, mở rộng phạm vi bảo hộ đối với Chỉ dẫn địa lý (GI). 

Định nghĩa về Tên gọi xuất xứ (AO) và Chỉ dẫn địa lý (GI) 

  • Tên gọi xuất xứ (AO): Là tên của một địa danh dùng để chỉ sản phẩm có chất lượng và đặc tính đặc biệt do môi trường tự nhiên hoặc kỹ thuật sản xuất truyền thống tại khu vực đó quyết định. Ví dụ: Roquefort (Pháp) – phô mai xanh nổi tiếng, Tequila (Mexico) – rượu mạnh đặc trưng. 
  • Chỉ dẫn địa lý (GI): Là dấu hiệu cho biết sản phẩm có nguồn gốc từ một khu vực nhất định, với chất lượng hoặc danh tiếng gắn liền với khu vực đó. Ví dụ: Parmigiano Reggiano (Italy) – pho mát Parmesan, Darjeeling (Ấn Độ) – trà Darjeeling. 

Sự khác biệt chính giữa AO và GI là AO yêu cầu toàn bộ quá trình sản xuất phải diễn ra trong khu vực địa lý cụ thể, trong khi GI có thể chỉ yêu cầu một phần quá trình sản xuất liên quan đến khu vực đó. 

Lợi ích của Hệ thống Lisbon 

Việc đăng ký tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý thông qua Hệ thống Lisbon mang lại nhiều lợi ích, bao gồm: 

  • Bảo hộ quyền lợi thương mại: Giúp sản phẩm được bảo hộ trên phạm vi quốc tế, chống lại hàng giả và lạm dụng tên gọi. 
  • Tiết kiệm thời gian và chi phí: Doanh nghiệp chỉ cần nộp một đơn đăng ký duy nhất bằng một ngôn ngữ (Anh, Pháp hoặc Tây Ban Nha) thay vì đăng ký riêng lẻ tại từng quốc gia. 
  • Tăng giá trị thương hiệu: Giúp khẳng định chất lượng và danh tiếng của sản phẩm trên thị trường toàn cầu. 
  • Bảo hộ dài hạn: Đăng ký có giá trị vô thời hạn, miễn là phí gia hạn được thanh toán đầy đủ và các điều kiện bảo hộ vẫn còn hiệu lực. 

Cách đăng ký qua Hệ thống Lisbon 

Để đăng ký bảo hộ AO hoặc GI qua Hệ thống Lisbon, các tổ chức hoặc cá nhân cần thực hiện các bước sau: 

  1. Xác định tiêu chí đủ điều kiện: Sản phẩm phải đáp ứng các tiêu chuẩn về AO hoặc GI theo quy định của quốc gia gốc. 
  1. Nộp đơn đăng ký: Đơn đăng ký phải được gửi qua cơ quan có thẩm quyền của quốc gia thành viên (không thể nộp trực tiếp cho WIPO). 
  1. Thẩm định và công bố: WIPO kiểm tra tính hợp lệ của đơn và công bố trên Đăng bạ Quốc tế về Chỉ dẫn Địa lý. 
  1. Phê duyệt bởi các quốc gia thành viên: Mỗi quốc gia có thể phản đối hoặc chấp thuận bảo hộ trong phạm vi lãnh thổ của mình. 

Các quốc gia thành viên và phạm vi áp dụng 

Hiện nay, Hệ thống Lisbon có hơn 40 quốc gia thành viên, bao gồm Pháp, Ý, Mexico, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ, Iran, và nhiều quốc gia khác. Với Thỏa ước Geneva 2015, hệ thống này được mở rộng để thu hút thêm nhiều thành viên mới. 

Tuy nhiên, một số thị trường lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản chưa tham gia hệ thống này. Do đó, nếu doanh nghiệp muốn bảo hộ tại những quốc gia này, cần nộp đơn riêng theo hệ thống pháp luật của từng nước. 

Kết luận 

Hệ thống Lisbon là một công cụ quan trọng giúp bảo hộ Tên gọi xuất xứ (AO) và Chỉ dẫn địa lý (GI) trên phạm vi quốc tế. Việc sử dụng hệ thống này giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu, tăng giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cần xem xét phạm vi áp dụng để có chiến lược bảo hộ phù hợp với từng thị trường cụ thể. 






    RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR