Trước dịp Tết Quý Mão 2023, xã hội Việt Nam đã dậy sóng khi một bên tổ chức, trình chiếu mèo linh vật tại Đà Nẵng trong cuộc đua hoa hậu mèo Tết đã bị một nhà thiết kế người Hàn Quốc tố đạo nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ – quyền tác giả (bản quyền).

Nhà thiết kế Hàn Quốc cho linh vật mèo ban đầu Lee Sang Soo cho biết anh phát hiện ra sự xâm phạm bản quyền đối với tác phẩm của mình được trưng bày tại Đà Nẵng vài ngày trước dịp Tết Nguyên Đán Việt Nam 2023 khi có một vài người bạn chia sẻ hình tượng mèo linh vật cho anh.

Anh Lee Sang Soo tạo nên tác phẩm và đăng trên nền tảng kĩ thuật số và qua đó được bảo hộ bản quyền tự động mà không cần đăng ký. Tác phẩm của anh đã nhiều lần được đăng trên các đài báo Hàn Quốc và quốc tế, có bằng chứng rõ ràng về ngày thiết kế, giai đoạn thiết kế và công sức bỏ ra, được ghi nhận bởi cộng đồng.

Tác phẩm gốc của tác giả Lee Sang Soo (có quả bóng)
Tác phẩm linh vật mèo tại Đà Nẵng đạo nhái ý tưởng (không có quả bóng)

Chính vì bằng chứng rõ ràng như vậy mà các bên tổ chức, thiết kế linh vật tại Đà Nẵng không có tranh cãi về bản quyền đối với thiết kế thật sự của ai. Thay vào đó, họ nhận lỗi vì không kiểm soát tốt hơn các tác phẩm được trình lên, đoạt giải và/hay được mang lên thiết kế, đặc biệt về khâu kiểm tra xem người đăng có phải tác giả chính thức hay được cấp quyền đối với tác phẩm.

Ban quản lý chương trình cho biết rằng các tác phẩm được trưng bày đều đã được gắn tên tác giả và tên tác phẩm nhưng không có khâu kiểm soát kĩ hơn về thông tin được cung cấp.

Linh vật mèo Quý Mão tại Đà Nẵng bị tố vi phạm bản quyền

Trong thời gian làm việc với các cơ quan có thẩm quyền, tác giả Lee Sang Soo cho biết rằng tác phẩm đạo nhái trình diễn tại Đà Nẵng tệ hơn về hình thức và cả chất liệu, màu sắc.

Tác giả cho biết rằng sản phẩm của mình được tạo ra tối giản từ những đường cong, xoắn, chỉ với vài cuộn kim loại được phun màu tươi sáng trông rất nghịch ngợm, sống động thể hiện loài động vật một cách trừu tượng và nghệ thuật.

Anh thể hiện sự bức xúc khi sản phẩm sáng tạo bị sao chép gần như y nguyên và khẳng định chưa từng cho phép bất kỳ ai sử dụng ý tưởng, đặc biệt ở Việt Nam trong một cuộc thi tầm cỡ quốc gia như vậy, thể hiện gương mặt của linh vật mèo năm Quý Mão.

Việc một cuộc thi tầm cỡ có sản phẩm bị tố đạo nhái gần như là chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam. Người dân tại Đà Nẵng cũng như toàn quốc đều cảm thấy sốc vì sự thật này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh Việt Nam trên thế giới.

Ngay buổi sáng sau khi nhận được thông tin từ tác giả Hàn Quốc, lãnh đạo Sở Xây dựng Đà Nẵng cho biết, Ban quản Công trình dân dụng TP (BQL) đã xử lý vụ việc, ra lệnh dỡ bỏ linh vật ngay lập tức. Hiện, sau Tết Nguyên Đán, anh Lee Sang Soo chưa có thông tin thêm về vụ việc, bao gồm khả năng thực hiện các biện pháp pháp lý để yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Nếu quyết định theo đuổi vụ việc, bên tổ chức linh vật Mèo xâm phạm bản quyền trên đường hoa xuân Đà Nẵng có khả năng phải bồi thường một khoản tiền lớn cho tác giả.