Có rất nhiều sự nhầm lẫn và điều đáng chú ý trong ngành công nghiệp thời trang liên quan đến bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ và cách luật pháp bảo vệ các thiết kế thời trang. Đây thực sự là lĩnh vực phức tạp và thường bị hiểu nhầm. Pháp luật hiện tại cũng khó có thể bảo vệ một cách hiệu quả các quyền của nhà thiết kế.
Bản quyền bảo vệ điều gì?
Bản quyền là một loại tài sản mà một người có thể sở hữu. Đó có thể là một ngôi nhà, xe hơi hoặc cổ phần trong công ty. Giống như các loại tài sản khác, bạn cần phải được phép sử dụng bản quyền của ai đó. Bản quyền cũng có thể được mua, bán hoặc cấp phép.
Nhiều loại tác phẩm được bảo vệ bản quyền bao gồm tác phẩm văn học, tác phẩm kịch, tác phẩm âm nhạc và tác phẩm nghệ thuật. Các tác phẩm về nghệ thuật có thể là những bức ảnh, tranh vẽ, đồ trang sức, bản vẽ, tác phẩm điêu khắc và trang phục. Để một tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả, tác phẩm đó phải là bản gốc đầu tiên và được thể hiện dưới dạng vật chất. Để đánh giá xem tác phẩm đó có phải là nguyên bản hay không, chủ sở hữu phải thể hiện đầy đủ các dẫn chứng và yếu tố cụ thể về sản phẩm do chính mình tọa ra.
Bảo vệ bản quyền cho các thiết kế
Luật bản quyền sẽ bảo vệ các thiết kế thời trang khi chúng thuộc danh mục ‘tác phẩm nghê thuật’. Các tác phẩm nghệ thuật có thể bao gồm các bước tranh, tác phẩm điều khắc, bản vẽ, phác thảo và hoa văn cho quần áo, trang phục và phụ kiện. Các hình ảnh được in trên vải cũng có thể được bảo vệ như các tác phẩm nghệ thuật.
Các tác phẩm nghệ thuật cũng bảo gồm các tác phẩm nghệ thuật thủ công. Một mặt hàng quần áo được tạo ra có thể là tác phẩm của nghệ thuật thủ công. Do đó, sản phẩm sẽ được bảo hộ bản quyền. Để các tác phẩm nghệ thuật được bảo hộ quyền tác giả như tác phẩm nghệ thuật thủ công, chúng phải mang tính thẩm mỹ và là sản phẩm của kỹ năng và kiến thức của người sáng tạo. Điều này không có nghĩa là mặt hàng đó được làm thủ công; một số sản phẩm sản xuất bằng máy móc được coi là sản phẩm của nghề thủ công mỹ nghệ.
Khi nào một thiết kế mất quyền bảo hộ?
Nếu một thiết kế là một tác phẩm nghệ thuật, và đã được đưa vào ứng dụng công nghiệp, tức là đã được sản xuất thương mại. Từ đây, thiết kế đó sẽ mất quyền bảo hộ bản quyền. Việc thiết kế có được ứng dụng công nghiệp hay không là một câu hỏi thực tế và tùy vào từng trường hợp. Tuy nhiên, ngay sau khi một thiết kế được áp dụng cho hơn 50 mặt hàng, hoặc cho một hoặc nhiều mặt hàng được sản xuất, nó sẽ mang tính “được áp dụng công nghiệp” theo luật và mục đó sẽ mất quyền bảo hộ bản quyền.
Tuy nhiên, điều này không ảnh hưởng đến các tác phẩm nghệ thuật thủ công. Các thiết kế được sản xuất theo yêu cầu hoặc có phiên bản giới hạn sẽ có bản quyền. Nếu không, chúng sẽ mang tính áp dụng công nghiệp. Điều này thường có thể xảy ra trong ngành công nghiệp nhà máy. Nếu một tác phẩm thủ công nghệ thuật bị sao chép, người sáng tạo có thể đưa ra khiếu nại về vi phạm bản quyền đối với người sao chép.
Kiểu dáng công nghiệp
Luật thiết kế cũng có thể bảo vệ các thiết kế thời trang. Trái ngược với bản quyền, thứ không cần đăng ký, các thiết kế thời trang cần phải được đăng ký để được bảo hộ.
Bảo vệ thiết kế chỉ xảy ra khi thiết kế mang tính mới và khác biệt. Nếu bất kỳ thiết kế nào có thể được đăng ký bản quyền, thị trường sẽ được đọc quyền. Vì vậy, để đủ điều kiện đăng ký, thiết kế phải được coi là ‘mới và khác biệt’. ‘Mới’ có nghĩa là thiết kế chưa được sử dụng công khai ở bất kỳ nơi nào. Một thiết kế sẽ không mới, nếu nó đã từng xuất hiện trên mạng xã hội. ‘Khác biệt’ có nghĩa là thiết kế về cơ bản không gây ấn tượng so với các thiết kế khác.
Sau khi đăng ký, thiết kế sẽ được bảo hộ tối đa 10 năm. Một thiết kế có thể đăng ký bảo hộ dưới hình thức của sản phẩm, bao gồm cả hình dạng, hoa văn và cách trang trí. Việc này sẽ giúp ngăn chặn các bản sao của sản phẩm; đồng thời cũng bảo vệ chống lại các thiết kế tương tự với thiết kế đã đăng ký.
Đọc thêm cái bài viết về bản quyền tại đây.
