Trong những năm qua, Văn phòng Xúc tiến Thương mại Việt Nam tại Trùng Khánh (Bộ Công Thương) đã phối hợp với Trường Đại học Công nghệ Trùng Khánh để tuyển chọn ứng viên tham gia Khóa đào tạo ngắn hạn về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc. Năm 2024, khóa học diễn ra từ ngày 16/11 đến ngày 15/12 với sự tham gia của 23 học viên đến từ Việt Nam và Lào.

Theo thông báo từ Văn phòng Xúc tiến Thương mại Việt Nam tại Trùng Khánh, năm 2024, Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) đã lựa chọn 12 ứng viên đáp ứng đủ điều kiện để tham gia khóa đào tạo tại Trường Đại học Công nghệ Trùng Khánh. Trong số đó, có 7 cán bộ đến từ Cục SHTT, 1 cán bộ thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sơn La, cùng 4 đại diện từ các trường đại học và doanh nghiệp. Đây là lần thứ hai Cục SHTT cử cán bộ sang Trung Quốc tham dự khóa đào tạo này.

Nội dung chương trình đào tạo

Khóa học được thiết kế bài bản và toàn diện, tập trung vào các vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc, bao gồm:

  • Đường lối, chính sách của Trung Quốc về sở hữu trí tuệ qua các giai đoạn phát triển và cải cách thể chế;
  • Hệ thống pháp luật về bảo hộ SHTT, từ đối tượng bảo hộ, điều kiện bảo hộ, nội dung quyền đến cách xác định hành vi xâm phạm và mức bồi thường thiệt hại;
  • Thực tiễn quản lý và bảo vệ quyền SHTT tại Trung Quốc.

Giảng viên của khóa học là các chuyên gia hàng đầu về SHTT đến từ cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, trường đại học như Trường Đại học Công nghệ Trùng Khánh, Đại học Thượng Hải… cùng các doanh nghiệp và văn phòng luật. Với kinh nghiệm thực tiễn sâu rộng, họ đã mang đến một cái nhìn toàn diện về hệ thống SHTT Trung Quốc, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của SHTT đối với sự phát triển kinh tế – xã hội.

Trước năm 2018, Trung Quốc áp dụng cơ chế quản lý hành chính SHTT phi tập trung, với sự tham gia của hơn 10 cơ quan cấp trung ương, bao gồm Cục SHTT, Tổng cục Quản lý hành chính Công Thương, Cục Bản quyền, Bộ Nông nghiệp, Cục Lâm nghiệp… Việc quản lý chồng chéo đã gây ra nhiều bất cập. Hiện nay, Cơ quan SHTT Quốc gia Trung Quốc (CNIPA) trực thuộc Quốc vụ viện, đảm nhiệm chức năng quản lý tập trung và thống nhất đối với các tài sản trí tuệ quan trọng như sáng chế, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, thiết kế và bố trí mạch tích hợp.

Chính sách và hệ thống tư pháp về SHTT

Chính phủ Trung Quốc liên tục hoạch định và điều chỉnh chiến lược SHTT phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu hội nhập quốc tế. Sau 10 năm thực hiện Đề cương Chiến lược SHTT quốc gia (2008-2018), Trung Quốc đã ban hành và triển khai Đề cương xây dựng quốc gia SHTT vững mạnh (2021-2035). Một trong những trọng tâm của chiến lược này là tăng cường bảo vệ quyền SHTT, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế của đất nước.

Trung Quốc đã xây dựng một hệ thống tòa án chuyên biệt để xử lý các vụ việc về SHTT, đóng vai trò nòng cốt trong hệ thống tư pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Theo bài giảng của TS. Lou Bixian (Trường Đại học Công nghệ Trùng Khánh), hệ thống này bao gồm:

  • Tòa án Nhân dân Tối cao;
  • 4 tòa án SHTT chuyên biệt tại Bắc Kinh, Quảng Châu, Thượng Hải và Hải Nam;
  • 21 tòa án SHTT trung gian tại các thành phố lớn;
  • Hơn 550 tòa án cấp cơ sở có thẩm quyền xét xử các vụ án dân sự về SHTT.

Tính đến giữa năm 2024, hệ thống tòa án Trung Quốc đã giải quyết khoảng 320.000 vụ việc liên quan đến SHTT.

Tác động của hệ thống SHTT đối với đổi mới sáng tạo

Hệ thống bảo hộ SHTT đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo tại Trung Quốc. Theo Báo cáo Chỉ số Đổi mới Toàn cầu (GII) năm 2024 của WIPO, Trung Quốc là nền kinh tế thu nhập trung bình duy nhất lọt vào top 30, đứng ở vị trí thứ 11.

Một trong những yếu tố giúp Trung Quốc đạt được kết quả này là việc xây dựng văn hóa SHTT trong toàn xã hội và phát triển đội ngũ nhân tài trong lĩnh vực này. Theo TS. Lou Bixian và PGS. Huang Guanghui (Trường Đại học Công nghệ Trùng Khánh):

  • Hiện có hơn 110 trường đại học tại Trung Quốc triển khai chương trình đào tạo về SHTT;
  • Hơn 50 trường đã thành lập các trường cao đẳng SHTT và triển khai đào tạo thạc sĩ trong lĩnh vực này;
  • Từ năm 2006 đến 2019, tỷ lệ tuyển sinh đại học tại Trung Quốc tăng từ 20,22% lên 53,77%, vượt mức trung bình toàn cầu từ năm 2013;
  • Đến cuối năm 2023, nguồn nhân lực trong lĩnh vực SHTT lên đến 860.000 người, trong đó có hơn 30.000 cán bộ quản lý và thực thi pháp luật, hơn 2.200 nhân sự tại các trung tâm bảo vệ quyền SHTT, 34.000 đại diện sáng chế hành nghề và hơn 76.000 người đủ điều kiện làm đại diện sáng chế.

Cơ hội học tập và hợp tác trong tương lai

Khóa đào tạo là cơ hội quý báu để học viên Việt Nam tiếp cận kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn về SHTT tại Trung Quốc. Các giảng viên đánh giá cao tinh thần học hỏi và sự chủ động trong trao đổi thông tin của các học viên Việt Nam.

Cục SHTT cam kết tiếp tục kết nối với các đối tác nhằm mở rộng cơ hội tham gia các khóa đào tạo tương tự trong tương lai. Việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trong lĩnh vực SHTT sẽ góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia và đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao trong bối cảnh hội nhập quốc tế.