Hơn 400 nghệ sĩ và tác giả người Anh, trong đó có những tên tuổi huyền thoại như Elton John, Paul McCartney và Kate Bush, vừa đồng loạt ký vào một bức thư ngỏ gửi Chính phủ Anh, kêu gọi sửa đổi Dự luật Dữ liệu nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong thời đại trí tuệ nhân tạo.
Họ bày tỏ lo ngại rằng các công ty phát triển AI đang khai thác các tác phẩm âm nhạc, văn học và nghệ thuật mà không có sự đồng ý của tác giả, gây tổn hại nghiêm trọng đến ngành công nghiệp sáng tạo trị giá hơn 120 tỷ bảng Anh mỗi năm.
Trong bức thư, các nghệ sĩ nhấn mạnh rằng việc AI thu thập và sử dụng dữ liệu từ internet để huấn luyện các mô hình tạo sinh đã trở thành một thực tế phổ biến, nhưng phần lớn không hề có sự cho phép hay đền bù cho các chủ thể quyền. Họ cảnh báo rằng nếu không có hành động pháp lý phù hợp, tình trạng này sẽ làm xói mòn nền tảng của quyền tác giả và khiến giới sáng tạo bị khai thác một cách bất công.
Một trong những mối lo lớn nhất đến từ việc Dự luật Dữ liệu hiện nay đang mở đường cho các ngoại lệ cho phép sử dụng tác phẩm có bản quyền để đào tạo AI mà không cần xin phép. Các nghệ sĩ cho rằng điều này là không thể chấp nhận, bởi nó đe dọa tính toàn vẹn của hệ thống pháp luật sở hữu trí tuệ Anh Quốc – vốn từ lâu được xem là một trong những hệ thống tiên tiến nhất trên thế giới trong việc bảo vệ người sáng tạo.
Bức thư cũng đề nghị chính phủ thiết lập các cơ chế xin phép rõ ràng, yêu cầu các công ty AI phải minh bạch về nguồn dữ liệu đầu vào và tôn trọng quyền được kiểm soát tác phẩm của các nghệ sĩ. Theo họ, bất kỳ quá trình số hóa nào, dù phục vụ cho sự tiến bộ công nghệ, cũng không thể diễn ra mà bỏ qua quyền lợi chính đáng của người sáng tạo nội dung.
Sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng nghệ sĩ không chỉ đặt áp lực lên các nhà lập pháp, mà còn đặt ra một thách thức lớn cho các doanh nghiệp công nghệ. Trong bối cảnh Anh Quốc đang tìm cách định vị mình như một trung tâm đổi mới sáng tạo sau Brexit, chính phủ sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc thúc đẩy phát triển AI và việc gìn giữ một hệ sinh thái sáng tạo bền vững, công bằng.
Cuộc tranh luận này không chỉ là vấn đề của ngành âm nhạc hay nghệ thuật, mà là một phần của câu hỏi lớn hơn: làm thế nào để luật pháp bắt kịp sự phát triển của công nghệ, và làm thế nào để đảm bảo rằng trong cuộc cách mạng số, quyền con người – bao gồm cả quyền sở hữu trí tuệ – không bị bỏ lại phía sau.
