Dựa trên Nghị quyết số XIII của Đại hội Đại biểu Toàn quốc Việt Nam về việc thành lập Tòa án Chuyên môn và Nghị quyết số 755/NQ-UBTVQH15 về việc bổ sung và hoàn thiện khung pháp lý, thành lập cơ cấu tổ chức phù hợp để giải quyết các trường hợp và vấn đề đặc biệt như phá sản, trí tuệ và công lý cho thanh thiếu niên, cũng như các nghị quyết của kỳ họp thứ hai và thứ tư của Quốc hội khóa XV về nâng cao chất lượng giải quyết vụ án hành chính, Tòa án Nhân dân Tối cao đã soạn thảo và hiện đang lấy ý kiến của công chúng về Dự luật sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân năm 2014.
Một trong những nội dung quan trọng nhất đối với chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ là quyết định thành lập tòa án chuyên ngành cho lĩnh vực sở hữu trí tuệ tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên một đề xuất như vậy được kiến nghị, chứng minh thấy việc Việt Nam đang dần học hỏi và noi theo các tiêu chuẩn quốc tế như hệ thống Tòa án chuyên biệt về Sở hữu trí tuệ của Ấn Độ.
Cụ thể, theo Điều 61 của Dự luật, các tòa án chuyên ngành sơ thẩm sẽ được thành lập bao gồm Tòa án Sở hữu Trí tuệ, Tòa án Hành chính và Tòa án Phá sản. Tòa án Sở hữu Trí tuệ sẽ có thẩm quyền xem xét các vụ án liên quan đến sở hữu trí tuệ theo Luật Tố tụng Dân sự.
Nếu được Quốc hội thông qua, việc thành lập Tòa án Sở hữu Trí tuệ chuyên ngành sẽ thể hiện sự cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện các nghĩa vụ quốc tế liên quan đến bảo hộ sở hữu trí tuệ trong các hiệp định thương mại như CPTPP, EVFTA và RCEP, đã được tích hợp vào Luật Sở hữu Trí tuệ năm 2022.
Vai trò của Tòa án Sơ thẩm Sở hữu Trí tuệ
Tòa án Sơ thẩm Sở hữu Trí tuệ đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống pháp lý, cụ thể là trong việc xử lý các vụ án liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ (Sở hữu trí tuệ). Các chức năng và trách nhiệm chính của nó bao gồm:
- Thẩm quyền: Tòa án Sơ thẩm Trí tuệ có thẩm quyền xem xét và xử lý các vụ án liên quan đến nhiều khía cạnh của luật sở hữu trí tuệ. Điều này bao gồm tranh chấp về bằng sáng chế, khiếu nại vi phạm nhãn hiệu, vi phạm bản quyền, bí mật thương mại và các vấn đề liên quan đến Sở hữu trí tuệ khác.
- Giải quyết vụ án: Tòa án chịu trách nhiệm giải quyết các tranh chấp Sở hữu trí tuệ thông qua các cuộc điều tra, xét xử. Điều này bao gồm việc xem xét bằng chứng, đánh giá các yêu sách và đưa ra quyết định về các vụ án dựa trên tính chất của mỗi vụ. Quyết định của tòa án có thể bao gồm việc cấp hoặc từ chối cấp bảo hộ Sở hữu trí tuệ, bồi thường thiệt hại và áp dụng lệnh cấm.
- Thúc đẩy cạnh tranh công bằng: Tòa án đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì cạnh tranh công bằng bằng cách ngăn chặn các hành vi không công bằng như làm giả, sử dụng nhãn hiệu không được ủy quyền, cấp phép hay vi phạm bản quyền. Bằng cách làm như vậy, nó giúp duy trì sân chơi cạnh tranh mang tính bình đẳng cho doanh nghiệp và nhà sáng tạo.
- Chuyên môn: Các thẩm phán trong Tòa án Sơ thẩm Trí tuệ thường có kiến thức và chuyên môn trong các vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ. Điều này cho phép họ hiểu sâu hơn về sự phức tạp và tinh túy của luật Sở hữu trí tuệ.
- Giải quyết xung đột và phương thức giải quyết xung đột thay thế: Trong một số trường hợp, tòa án có thể khuyến nghị hoặc hỗ trợ các phương thức giải quyết xung đột hoặc giải quyết xung đột thay thế để giải quyết các tranh chấp Sở hữu trí tuệ một cách hòa thuận và hiệu quả.
- Nâng cao nhận thức của công chúng: Qua các quyết định và phán quyết của mình, tòa án giúp tạo nhận thức của công chúng về quyền sở hữu trí tuệ và tầm quan trọng của việc tôn trọng những quyền này. Điều này có thể giúp ngăn chặn các hành vi vi phạm tiềm năng.
- Tuân thủ Thỏa thuận Thương mại Quốc tế: Đảm bảo tuân thủ các thỏa thuận thương mại quốc tế và các hiệp định liên quan đến sở hữu trí tuệ là một vai trò quan trọng khác. Điều này giúp duy trì các mối quan hệ thương mại thuận lợi với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.
- Góp phần vào Sự phát triển kinh tế: Bằng cách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tòa án hỗ trợ sáng tạo, sáng tạo và đầu tư vào tài sản trí tuệ. Điều này góp phần vào sự phát triển kinh tế và phát triển.
